تحریم صنعت کشتیرانی ایران؛ روندپژوهی، ابعاد و اهداف

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دکترای روابط بین الملل، دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران

2 دانشیار روابط بین الملل، دانشگاه خوارزمی

چکیده

صنعت کشتیرانی، با سهم 88 درصدی از کل حمل‌و‌نقل تجاری، یکی از اصلی‌ترین پیشران‌های تجارت خارجی و توسعه اقتصادی محسوب می‌شود که با تحریم‌های شدیدی مواجه شده است. کشتیرانی به دلایلی از قبیل سهم بالا از کل حمل‌و‌نقل تجاری کشور، جایگاه آن در صادرات نفت و کالاهای غیرنفتی و همچنین واردات کالاهای اساسی، از اهمیت بسیاری در سیاست‌های راهبردی برخوردار می‌باشد. بنابراین وابستگی بخش قابل توجهی از تجارت ایران به کشتیرانی، مکانیسم‌های پیچیده اعمال تحریم‌ها در کنار توسعه و تثبیت رژیم نظارت و بازرسی بر اجرای آنها، باعث شده تا اثرگذاری تحریم‌های کشتیرانی ایران در تنزیل شاخصه‌های تجاری و اقتصادی افزایش یابد. بر همین اساس در وهله اول سوال مهمی که  مطرح می‌شود، «چیستی و مکانیسم اعمال تحریم‌های کشتیرانی علیه جمهوری اسلامی ایران و پیامدهای راهبردی این تحریم‌ها است؟ و در وهله دوم نیز مسئله راهبرد و راهکارهای مواجهه با این پبامدهاست؟ در پاسخ به این پرسش ها، با استفاده از روش کیفی ترکیبی متشکل از مطالعه اسنادی و مصاحبه اکتشافی، در وهله اول به مکانیسم و رژیم اعمال تحریم‌های کشتیرانی پرداخته شده، و سپس اثرات تحریم‌ها شامل «تشدید فشارها فعالان حوزه کشتیرانی»، «هزینه‌های کشتیرانی»، «وابستگی به بنادر ثانویه»، «پیچیده‌تر شدن فرایند مقابله با تحریم‌ها»، «افزایش فاصله رسیدن بار کشتی‌ها به مقصد»، «ریزش نیروی کار در حوزه کشتیرانی» و «افزایش ریسک تجارت دریایی» تشخیص داده شد.

کلیدواژه‌ها


  • منابع

    الف) فارسی

    • اتحادیۀ صادرکنندگان فرآورده­های نفت، گاز و پتروشیمی ایران (1392)،تیر 14، اتحادیۀ صادرکنندگان فرآورده­های نفت، گاز و پتروشیمی ایران:

    Retrieved from: http://www.opex.ir/fa/news/3867/   

    • بررسی وضعیت حمل­و­نقل دریایی (1398)، تهران: مرکز مطالعۀ زنجیرۀ ارزش، بازیابی از https://vcmstudy.ir/wp-content/uploads/2020/06/%D8%A8%D8%B1%D8%B1%D8%B3%DB%8C-%D9%88%D8%B6%D8%B9%DB%8C%D8%AA-%D8%AD%D9%85%D9%84-%D9%88-%D9%86%D9%82%D9%84-%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D8%AF%D9%86%DB%8C%D8%A7.pdf?x65587
    • پیروز، بیژن؛خسروی دهقی، سهیل (1393)، نقش بازارهای مالی و نهادهای پولی در سیاست خارجی آمریکا (بررسی ظرفیت­ها و محدودیت­ها با تأکید بر سیاست­های ضد ایرانی از 1979 تا 2013)، پایان­نامۀ کارشناسی­ارشد، دانشگاه تهران.
    • رزمجویی، دامون؛ دشتی‌نژاد، رضا (1393)، بررسی اثرات بحران اقتصادی و تحریم­های بین­المللی بر حمل­و­نقل و تجارت دریایی ایران، همایش بین­المللی مدیریت، تهران.
    • سازمان بنادر و دریانوردی(1400)، سازمان بنادر و دریانوردی: https://www.pmo.ir/.
    • سرابی، محمود؛عباسی، سعید (1398)، استفادۀ ایران از شرکت­های پوششی در مقابله با تحریم­های خارج از شورای امنیت در پسا برجام از منظر مسئولیت بین­المللی، پژوهش بین­الملل، 1(2)، 5-53.
    • ضیایی، سیدیاسر؛رشیدی، مهناز (1395)، تحریم کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران از منظر حقوق بین­الملل­، حقوقی بین­المللی، 33 (54)، 91-122.
    • عباسی، محمد (1399)، تحریم مضاعف کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران نقض آشکار قوانین بین‌الملل، بازیابی از شبکۀ اطلاع‌رسانی مانا: ir/fa/news/88104/.
    • نقض آشکار قوانین بین‌الملل با تحریم مضاعف کشتیرانی(1399)، خبرگزاری تسنیم: Tasnimnews: https://tn.ai/2381871.

     

     

    ب) انگیسی

    • KERRY B. CONTINI, ALEXANDRE (ALEX) LAMY, KIRSTY CATTANACH, & CALLIE LEFEVRE. (2020, May 21). Sanctionsnews. Retrieved from Sanctionsnews: https://sanctionsnews.bakermckenzie.com/us-government-issues-updated-guidance-regarding-shipping-practices-used-to-evade-sanctions-with-a-focus-on-north-korea-iran-and-syria/
    • Christen, J. (2020, March 24). Graduate Institute of International and Development Studies. Retrieved from Graduate Institute of International and Development Studies: https://www.graduateinstitute.ch/communications/news/dominance-us-dollar-global-trade
    • de Soyres, F., Mulabdic, A., Murray, S., Rocha, N., & Ruta, M. (2018, October). How Much Will the Belt and Road Initiative Reduce Trade Costs? Retrieved from World Bank: http://documents1.worldbank.org/curated/en/592771539630482582/pdf/WPS8614.pdf
    • Infomaritime. (2021, August 22). Retrieved from Infomaritime's Website: http://infomaritime.eu/index.php/2021/08/22/top-15-shipowning-countries/
    • OFAC. (2021, December 9). Retrieved from OFAC: https://sanctionssearch.ofac.treas.gov/
    • Pilarski, D. (2020, September 16). US SANCTIONS 101. Retrieved from Watson Farley & Williams: https://www.wfw.com/articles/us-sanctions-101/
    • Salthouse, M. (2020, May 14). North. Retrieved from North: https://www.nepia.com/articles/sanctions-compliance-in-the-shipping-industry/
    • Statista. (2021, November 30). Retrieved December 10, 2021, from Statista Website: https://www.statista.com/statistics/198206/share-of-leading-container-ship-operators-on-the-world-liner-fleet/
    • TRT. (2019, August 1). Retrieved from TRT: https://www.trt.net.tr/persian/yrn/2019/01/08/wzrt-tl-t-yrn-thrym-my-shwd-1121642
    • S. Department of the Treasury. (2021, May 1). Retrieved from U.S. Department of the Treasury: https://www.treasury.gov/ofac/downloads/sdnnew21.txt
    • S. Sanctions Iran’s Defense, Shipping Industries. (2021, January 15). Retrieved from United States Institute of Peace: https://iranprimer.usip.org/blog/2021/jan/15/us-sanctions-iran%E2%80%99s-defense-shipping-industries
    • S. Sanctions Iranian Shipping Companies. (2020, June 8). Retrieved from United States Institute of Peace: https://iranprimer.usip.org/blog/2020/jun/08/us-sanctions-iranian-shipping-companies
    • United States Publishes a Global Maritime Advisory to Counter Sanctions Evasion by Iran, North Korea, and Syria.(2020, May 14). Retrieved from U.S. Department of State: https://2017-2021.state.gov/united-states-publishes-a-global-maritime-advisory-to-counter-sanctions-evasion-by-iran-north-korea-and-syria/index.html