سرمایه اجتماعی اخوت‌مدار؛ قدرت نرم بی‌بدیل تأمین امنیت امت اسلامی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس ارشد قرآن و حدیث گرایش اخلاق دانشگاه علوم قرآن و حدیث

2 دانشجوی دکترای مدیریت راهبردی فضای سایبر، دانشگاه عالی دفاع ملی.

3 دکترای مدیریت صنعتی دانشگاه تهران

چکیده

در این مقاله با نگاهی متفاوت نسبت به پژوهش‌های مرسوم به پیوند بین اخوت و سرمایه‌اجتماعی پرداخته شده است. ایده سرمایه‌اجتماعی به عنوان مفهومی در جهت ایجاد همبستگی میان افراد در دهه‌های اخیر مورد توجه جامعه‌شناسان قرار گرفته است. یکی از راهکارهای مطمئن برای نیل به سرمایه‌اجتماعی و در نتیجه امنیت جانی و روانی همانا ایمان به دین اسلام و تجلی این ایمان در برقراری اخوت دینی است. در این میان رفتار پیامبر به عنوان مبدع اخوت در ماجرای عقد اخوت از منظر سرمایه‌اجتماعی مورد تحلیل قرار گرفته است. هدف از این تحقیق که با روش توصیفی- تحلیلی نگاشته شده، اول رسیدن به چگونگی رابطه بین اخوت ایمانی و سرمایه‌اجتماعی و دوم اینکه اثبات امتیاز و برتری مولفه‌ها و معیارهای اخوت ایمانی نسبت به معیارهای موجود سرمایه‌اجتماعی به منظور نیل به امنیت است؛ لذا در این مطالعه میان‌رشته‌ای در نهایت این نتیجه حاصل شد که اخوت ایمانی با اصلاح سرمایه‌اجتماعی موجود و متناسب‌سازی آن با اقتضائات دین اسلام از جمله مهم‌ترین لوازم ایجاد امنیت است؛ راهبرد سرمایه‌اجتماعی اخوت‌مدار به‌گونه‌ای است که وقوع آن برابر با تأمین امنیت اطمینان‌بخش برای امت اسلامی خواهد بود.

کلیدواژه‌ها


  • منابع

    الف- فارسی:

    • قرآن کریم
    • ابراهیمی، سیدعباس، عین علی، محسن (1398)، «ارائه چارچوبی برای تبیین تسخیر خط‌مشی‌های عمومی با کاربست روش تحلیل مضمون و مدل‌سازی ساختاری – تفسیری»، مدیریت دولتی، دوره 11، شماره 3، شماره پیاپی 3، صص 403-430
    • احمدی مقدم؛ اسماعیل (1389)، «امنیت اجتماعی و هویت»، فصلنامه مطالعات امنیت اجتماعی، جدید (23)، 133-163
    • افتخاری، علی اصغر (1389)، قدرت نرم و نبرد نامتقارن، تهران: انتشارات دانشگاه امام صادق علیه السلام
    • العلی، صالح احمد (1381)، دولت رسول خدا (ص) (هادی انصاری، مترجم)، پژوهشکده حوزه و دانشگاه، قم، چاپ اول.
    • باستانی، سوسن؛ کمالی، افسانه؛ صالحی هیکویی، مریم (1387)، «سرمایه اجتماعی شبکه و اعتماد متقابل بین شخصی»، مجله دانشکده ادبیات و علوم‌انسانی، شماره 61، 41 ـ 81
    • بیدل؛ پری‌ناز (1395)، «رابطه اعتماد اجتماعی با احساس امنیت و امنیت اجتماعی»، فصلنامه انتظام اجتماعی، سال هشتم، شماره اول، بهار 1395، 59-88
    • توسلی، غلامعباس، و امانی کلاریجانی، امراله (1391). «تحلیل و بررسی ابعاد سرمایه اجتماعی در شبکه های اجتماعی مجازی (با تاکید بر تئوری شبکه)». مطالعات رسانه ای، 7 (18)، 89-99.
    • دیلمی، حسن بن محمد (1408ق)، أعلام الدین فی صفات المؤمنین، قم، مؤسسه آل‌البیت علیهم‌السلام‏
    • روحانی، حسن (1390). «سرمایه خانواده, سنگ بنای سرمایه اجتماعی». راهبرد، 20(59)، 7-46.
    • زاهدی، محمدجواد، ملکی، امیر، حیدری، امیرارسلان (1387)، «فقر و سرمایه اجتماعی»، فصلنامه رفاه اجتماعی، سال هفتم، شماره 28، صص 79-106
    • سجادی، عبداللطیف، (1386). اخوت و برادری در اسلام (به‌ضمیمه دیدگاه یک‌صد و پنجاه و چهار دانشمند درباره مذاهب اسلامی)، تهران‏: مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی‏.
    • سپاه پاسداران انقلاب اسلامی (1362)، موانع و عوامل رشد اخوت در مومنین، تهران، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی
    • شیخ، ع‍ب‍دال‍ق‍ادر (1382)، اخوت و برادری (ع‍ب‍دال‍ع‍زی‍ز س‍ل‍ی‍م‍ی‌، مترجم)، تهران: احسان.
    • طباطبایی، سیدمحمدحسین؛ موسوی همدانی، سیدمحمدباقر (1374)، ترجمه تفسیر المیزان، دفتر انتشارات اسلامی جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، قم، چاپ: پنجم.
    • عباس‌زاده؛ هادی، کرمی؛ کامران (1390)، «سرمایه اجتماعی و امنیت ملی پایدار»، فصلنامه مطالعات راهبردی، سال چهاردهم، شماره اول، بهار، شماره مسلسل 51، 31-58
    • علینی، محمد (1391)، سرمایه اجتماعی در آموزه‌های اسلامی. قم، بوستان کتاب
    • غفاری؛ غلامرضا (1390)، سرمایه اجتماعی و امنیت انتظامی، نشر جامعه‌شناسان، تهران
    • فتحی، یوسف (1390)، «اخوت اسلامی به‌مثابه سرمایه اجتماعی معنوی در اندیشه امام خمینی». فصلنامه مطالعات انقلاب اسلامی، زمستان، سال هشتم، شماره 27، 173 ـ 198.
    • فصیحی، امان‌الله (1386)، «دین و سرمایه اجتماعی». مجله معرفت، اسفند، شماره 12، پیاپی 123، 79 ـ 100.
    • کریمی، میلاد؛ خنیفر، حسین؛ طاهری‌نژاد، فائزه (1394)، «طراحی مدل مفهومی مؤلفه‌های سرمایه اجتماعی از منظر نظام اسلامی». مجله مدیریت سرمایه اجتماعی، زمستان، دوره 2، شماره 4، 605 ـ 630.
    • کلانتری؛ ابراهیم، جنتی؛ لیلا (1391)، «همبستگی قناعت و آرامش روان از منظر امام علی علیه‌السلام در نهج‌البلاغه»، فصلنامه پژوهش‌نامه اخلاق، سال پنجم، پاییز، شماره 17، 27-44
    • محمدی، مهدی (1392)، «تبیین الگوی اسلامی مدیریت ارتباط با مشتری مبتنی بر رابطة اخوت»، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه امام صادق، دانشکده مدیریت و معارف اسلامی، تهران، برگرفته از وبگاه ایرانداک.
    • مطهری حمیدرضا و جمعی از پژوهشگران (1392)، حیات حکمت و حکومت پیامبر اعظم. پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، قم، چاپ: اول.
    • موسوی، سیدمهدی (1395)، «تحلیل رفتار پیامبر در عقد اخوت میان مهاجران و انصار با تأکید بر نظریه سرمایه اجتماعی»، پایان‌نامه کارشناسی ارشد منتشرنشده، دانشگاه قرآن و حدیث، قم، ایران
    • موسوی خمینی، سیدروح اله (1390)، صحیفه نور؛ نسخه نرم‌افزاری، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره)، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی
    • نادری؛ حمداله، جاهد؛ محمدعلی، شیرزاده؛ مهین دخت (1388)، «بررسی رابطه احساس امنیت اجتماعی و سرمایه اجتماعی (مطالعه موردی شهر اردبیل)»، فصلنامه مطالعات امنیت اجتماعی، 59-87
    • نادمی، داود (1390)؛ «بررسی جامعه‌شناختی سرمایه اجتماعی»؛ مجله برگ فرهنگ؛ بهار و تابستان 1390 (2011)، شماره 23، صص 8 ـ 35.
    • ناظم، احمد (1383)، پیمان پایدار ویژه عقد اخوت؛ سنت دیرپای اسلام، قم: مرکز پژوهش‌های اسلامی صداوسیما.

    ب) انگلیسی:

    • Miles, Jeffrey Allen., 2012, Management and Organization Theory, 1st ed, USA.