بررسی رفتار کشورهای عربی منطقه غرب آسیا با رژیم صهیونیستی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترای دانشگاه عالی دفاع ملی.

2 استادیار دانشگاه عالی دفاع ملی

چکیده

باگذشت زمان، رفتار غالب کشورهای عربی با رژیم صهیونیستی ازمناقشه و نزاع برسرمسأله فلسطین، به صلح تغییر پیدا کرد؛ لذا روابط فردی و در ابتدا به صورت مخفیانه، به سمت ائتلاف عربی- عبری وعادی سازی روابط حرکت کرد. این پژوهش درچهارچوب نظریه موازنه منافع رندل شولر، و به روش توصیفی- استنباطی، به بررسی رفتارکشورهای عربی منطقه غرب آسیا با رژیم صهیونیستی می‎پردازد. منفعت اساسی مشترک در این ائتلاف عربی- عبری، مقابله با نفوذ جمهوری اسلامی ایران و جلوگیری از تبدیل شدن آن به هژمونی منطقه غرب آسیا است. منافع مشترک اقتصادی، سیاسی، امنیتی، نظامی با محوریت خروج ازانزوا و تحصیل یا حفظ مشروعیت داخلی و ایجاد یا حفظ هویت، اهداف دیگر این اتئلاف می‌باشند. درنهایت، مقاله به تحلیل یافته ها براساس معیار بقاء محوری، ازمیان معیارهای موازنه منافع، می‎پردازد. طبق یافته های پژوهش، هدف اساسی این ائتلاف؛ حفظ حاکمیت و جایگاه قدرت‌های کوچک و بزرگ منطقه دربرابر نفوذ جمهوری اسلامی ایران و سیاست استکبارستیزی وظلم ستیزی آن که به تعبیرآنها «توسعه طلبانه» نامیده می‌شود، دانسته شده است. همچنین درصورت تبدیل شدن ایران به هژمون منطقه، تمامی کشورهای عربی منطقه غرب آسیا، تحت تاثیر قرار می‎گیرند. درنهایت، بیان می‎شود که ائتلاف مذکور به علت تقابل چندقطبی قدرت وچندقطبی ایدئولوژی در منطقه غرب آسیا، به­علاوه بازیگران فرامنطقه ای، یک موازنه ناقص را به دنبال دارد. در نتیجه تغییر رفتار کشور های مذکور ناشی از تغییر در سطح سیستم (از جمله کاهش حمایت امریکا) و تغییر در سطح واحد (از جمله بحران هستی شناختی) و با هدف استمرار و بقای حکومت خود می‎باشد. در این راستا افزایش نفوذ ایران، عامل اصلی موثر در مولفه های مذکور به شمار می‎رود.

کلیدواژه‌ها


  • منابع

    الف- فارسی

    • احمدی، حمید، و بیدالله‌خانی، آرش (١٣٩١). «روابط مصر با اسرائیل؛ پیشینه، چالش‌ها، چشم‌اندازها»، روابط خارجی، 4 (14)، 70-35.
    • احمدی، وحیده (١٣٩۶). «اسرائیل و کشورهای پیرامونی؛ نفوذ امنیتی با پوشش اقتصادی»، مطالعات راهبردی، 20 (76)، 113-135.
    • افشاریان، رحیم، و جوادی ارجمند، محمدجعفر (١٣٩٧). «لابی اعراب و گسترش ایران هراسی در سیاست خارجی امریکا»، روابط خارجی، 10 (37)، 7-44.
    • امیدی قلعه محمدی، زینب (١٣٩٨). «تحلیل اقدامات امارات و بحرین در عادی‌سازی روابط با رژیم صهیونیستی»، دومین کنفرانس بین‌المللی و سومین کنفرانس ملی حقوق و علوم سیاسی، تهران:دانشگاه علمی کاربردی و سایر نهادها، (2)، 20-1.
    • آدمی، علی و همکاران (١٣٩٧). «اسرائیل و عربستان سعودی؛ عصر جدیدی از همکاری دوجانبه»، پژوهش‌های راهبردی سیاست، 7 (27)، 199-227.
    • آدمی، علی و همکاران (١٣٩١). «انقلاب اسلامی، بیداری اسلامی و پروژه ایران‌هراسی دولت‌های عربی منطقه»، پژوهشنامه انقلاب اسلامی، 1 (2)، 141-160.
    • خسروی، سمیرا و همکاران (١٣٩٩). «تأثیر پروژه ایران‌هراسی در راهبرد منطقه‌ای جدید اسرائیل»، مطالعات بین‌المللی، 16 (4)، 67-86.
    • دارا، جلیل، و بابایی، محمود (١٣٩۵). «شیعه‌هراسی و ایران‌هراسی راهبرد امریکا برای حفظ رژیم صهیونیستی»، مطالعات انقلاب اسلامی، 13 (44)، 189-207.
    • زهدی‌نسب، یعقوب و همکاران (١٣٩٩). «سیاست‌های دفاعی ج.ا.ایران در مقابل همکاری‌های احتمالی دفاعی رژیم صهیونیستی، امارات متحده عربی و عربستان سعودی»، راهبرد دفاعی، 18 (4)، 161-182.
    • سهرابی، محمد، و جنتی، احسان (١٣٩۴). «اولویت‌های سیاست خارجی و امنیتی اسرائیل در فضای منطقه‌ای»، مطالعات روابط بین‌الملل، 8 (31)، 141-174.
    • شریعتی‌نیا، محسن (١٣٨٩). «ایران‌هراسی؛ دلایل و پیامدها»، روابط خارجی، 2 (2)، 191-208.
    • شکری الخواجا، حمدی (1378). «روابط اقتصادی اردن، اسرائیل و فلسطین»، اسرائیل‌شناسی- امریکاشناسی، 1 (1)، 139-174.
    • طیرانی شعرباف، محمدرضا، و درخشه، جلال (١٣٩٩). «فرایند دولت- ملت‌سازی در اسرائیل؛ چالشی در مسیر ماندگاری و بقا»، پژوهش‌های سیاسی جهان اسلام، 10 (2)، 1-29.
    • عبدالله خانی، علی (١٣٩٩). نظریه‌های امنیت. تهران: ابرار معاصر.
    • قربانی، ارسلان، و حسینعلی، توتی (1393). «تحلیل سازه‌انگارانه روابط مصر و اسرائیل»، سیاست جهانی، 3 (4)، 7-28.
    • کلانتری، فتح‌الله (١٣٩٩). «الگوی راهبردی نفوذ امریکا علیه ج.ا.ایران از منظر امام خامنه‌ای مدظله‌العالی»، مطالعات بین‌رشته‌ای دانش راهبردی، 10 (40)، 355-384.
    • کمالی، محمدرضا و همکاران (١۴٠٠). ««روابط سیاسی رژیم صهیونیستی و کشورهای حوزه خلیج‌فارس و تأثیر آن بر امنیت ج.ا.ایران»، مطالعات دفاع مقدس، 70 (4)، 155-178.
    • ملک‌محمدی، حمیدرضا، و داودی، مهدی (١٣٩١). «تأثیر ایران‌هراسی بر سیاست‌های نظامی امنیتی کشورهای شورای همکاری خلیج‌فارس»، سیاست، 42 (2)، 227-246.
    • ملکی، محمدرضا، و محمدزاده ابراهیمی، فرزاد (١٣٩٩). «چشم‌انداز صلح خاورمیانه در سایه عادی‌سازی روابط اسرائیل و جهان عرب»، مطالعات بین‌الملی، 17 (3)، 45-64.
    • میرخلیلی، سیدجواد، و آقاحسینی، علیرضا (١٣٩٩). «پساصهیونیسم و ناامنی هستی‌شناختی رژیم صهیونیستی»، رهیافت‌های سیاسی و بین‌المللی، 11 (4)، 109-140.
    • نجفی، فیروز (١٣٨٩). «تاریخ پیدایش رژیم صهیونیستی و تأثیرپذیری مبارزان فلسطینی از انقلاب اسلامی ایران»، پژوهشنامه تاریخ، 6 (21)، 1-29.
    • نعمتی، امیرحسین، و حاجی‌یوسفی، امیرمحمد (١٣٩٨). «صف‌آرایی عربستان سعودی با اسرائیل از نگاه نظریه‌های بین‌الملل»، تحقیقات سیاسی و بین‌المللی، 11 (40)، 70-89.
    • یزدان‌پناه درو، کیومرث و همکاران (١٣٩٧). «بررسی عوامل ژئوپلیتیکی تمایل امریکا به شکل‌گیری ائتلاف نظامی عربی در خلیج‌فارس و آثار آن بر امنیت ج.ا.ایران»، ژئوپلیتیک، 14 (2)، 83-108.