1
دکترای جغرافیای سیاسی دانشگاه خوارزمی و پژوهشگر مطالعات راهبردی (دریایی)
2
دانش آموخته کارشناسی ارشد مطالعات منطقه ای و پژوهشگر حوزه مطالعات راهبردی
چکیده
راهبرد نظامی هر کشوری، منطبق و هماهنگ با خطمشیها، دکترینها و سیاست دفاعی تهیه و تنظیم میشود. تهیه و تدوین راهبرد نظامی مهمترین وظیفه تشکیلات نظامی است که در هر کشور توسط بالاترین مقام نظامی آن کشور ارائه میشود. حضور و نفوذ نظامی آمریکا در منطقه غرب آسیا، همواره از موضوعاتی بوده است که در راهبردهای منطقهای آمریکا مورد توجه ویژه قرار داشته است و جمهوری اسلامی ایران هم در کانون هدف گذاری این راهبردها قرار میگیرد. شناخت دقیق راهبردهای نظامی برای اقدامات مقابلهای، دفع تهدید و جلوگیری از غافلگیری امری ضروری است. از این جهت مقاله حاضر بهدنبال پاسخگویی به این پرسش است که راهبرد نظامی آمریکا در منطقه غرب آسیا در دوران ترامپ و بایدن نسبت به ایران چیست و وجه تمایز و تشابه این راهبردهای چگونه بوده است؟ این پژوهش از نوع کاربردی و روش آن توصیفی-تحلیلی است و از منابع مکتوب و مجازی برای جمع آوری اطلاعات استفاده شدهاست. یافتههای پژوهش نشانمیدهد که راهبرد نظامی آمریکا در دوران ریاستجمهوری ترامپ در برابر ایران، بازدارندگی رقابتی و در دوره ریاستجمهوری بایدن ایجاد بازدارندگی یکپارچه و مشارکتی با هدف کنترل جمهوری اسلامی ایران بوده است.
ازغندی، سید علیرضا (1389). سیاستخارجی جمهوری اسلامی ایران: چارچوبها و جهتگیریها. تهران: نشر قومس.
اشنایدر، کریک (1999). امنیت و راهبرد در جهان معاصر، مترجمان عسگری صدر، اکبر و فرشادامیری. تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی.
افشردی، محمدحسین (1386). طرحریزی راهبردی نظامی در صحنه جنگ و عملیات. تهران، دانشگاه عالی دفاع ملی.
اندیشکده راهبردی تبیین (1396). «بررسی استراتژیِ امنیت ملی ایالاتمتحده آمریکا»، مجموعه گزارشهای راهبردی، قابل دسترسی در: Tabyincenter.ir.
آژانس خبری سعودی (2023). «مشارکت نیروی دریایی عربستان در رزمایش بینالمللی دریایی چندملیتی»، قاب دسترسی در: (IMX/CE23)، spa.gov.say.
پاکنیا، مهدی (1398). تغییر جایگاه غرب آسیا در اسناد راهبردی آمریکا و پیامدهای آن بر امنیت ملی ایران. گزارش کارشناسی، شماره 16478، تهران: مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی، قابل دسترسی در: https://rc.majlis.ir/fa/report/show/1149031/.
حسینی، سید حامد (1399). رقابت چین و روسیه در زمین خاورمیانه، سایت مؤسسه آیندهپژوهی جهان اسلام، 14 اسفند، قابل دسترسی در: https://iiwfs.com/
خبرگزاری مشرق (1397). «ارزیابی جدید جامعه اطلاعاتی آمریکا از تهدیدات جهانی و منطقهای علیه ایالاتمتحده»، قابل دسترسی در: https://www.mashreghnews.ir/news/.
دنیای اقتصاد (1401). «سند دفاع ملی آمریکا درباره ایران چه میگوید؟ راهبرد بایدن برای منطقه»، قابل دسترسی در: donya-e-eqtesad.com.
سردارنیا، خلیلالله (1392). درآمدی بر جامعهشناسی سیاسی خاورمیانه. تهران: نشر میزان.
عباسی، مجید، و طاهری، طاهر (1398). «راهبرد موازنه فراساحلی آمریکا در خاورمیانه و پیامدهای آن برای ایران»، فصلنامه روابط خارجی، 11 (41)، 5-35.
عسگری، محمود (1386). «شاخصهای قدرت منطقهای»، فصلنامه راهبرد دفاعی، 5 (18)، 76-45.
غفاری، مژگان (1401). «فرمانده سنتکام: ایجاد پدافند یکپارچه در خاورمیانه با مشارکت رژیم صهیونیستی اولویت ماست»، گزارشایندیپندنت فارسی، قابل دسترسی در:independentpersian.com
فتحی، محمدجواد، عیوضی، محمد رحیم، و پیرانی، شهره (1401). «چشمانداز خروج آمریکا از غرب آسیا در پرتو سیاست راهبردی منطقهای»، فصلنامه ژئوپلیتیک، 18 (2)، 174-224.
فرهادی، فرشید، و یزدانی، عنایتا... (1398). «بازسازی مفهومی و نظری بازدارندگی در سامانههای پیچیده و آشوبی»، مجله سیاست دفاعی، 28 (109)، 9-43.
قاسمی، فرهاد (۱۳۸۸). «الزامات تئوریک بازدارندگی منطقهای جمهوری اسلامی ایران»، فصلنامه بینالمللی روابط خارجی، 1 (3)، 55-83.
قاسمی، فرهاد (1392). «نظم نامتقارن سیستمهای پیچیده و آشوب و راهبرد دفاع جامع در سیستم بازدارندگی»، فصلنامه روابط خارجی، 6 (1)، 192-219.
قربانیزواره، محمدحسین (1399). تئوریسازی جنگ ترکیبی. تهران: شهید صیاد شیرازی.
مظاهری، محمدمهدی (1401). «سیاست آمریکا در قبال غرب آسیا؛ منافع و پیشرانها»، مرکز مطالعات سیاسی و بینالمللی، قابل دسترسی در: ipis.ir.
مؤسسه مطالعات معاصر ملل (ایران-یوریکا) (2017). راهبرد امنیت ملی ایالاتمتحده آمریکا، قابل دسترسی در:https://www.eurica.ir/
یزدان پناهدرو، کیومرث، زارعی، بهادر، و رحیمی، رضا (1397). «بررسی عوامل ژئوپلیتیکی تمایل آمریکا به شکلگیری ائتلاف نظامی عربی در خلیجفارس و آثار آن بر امنیت جمهوری اسلامی ایران»، فصلنامه ژئوپلیتیک، 14 (2)، 83-108.
یزدان فام، محمود (1396). «راهبرد دولت ترامپ در مورد ایران؛ اهداف و سازوکارها»، فصلنامه مطالعات راهبردی، 20 (76)، 179-184.
یزدانی، عنایتاله، ربیعینیا، بهمن، و مهدیان، حسین (1396). «سیاست امنیت انرژی آمریکا و ژئوپلیتیک انرژی ایران»، فصلنامه تحقیقات سیاسی بینالمللی، 9 (30)، 1-27.
ب- انگلیسی
Coats D, R. (2019). “Worldwide Threat Assessment”, office of director of national intelligence, At: https://www.intelligence.gov/annual-threat-assessment.
Combined Maritime Forces (2022).”CTF: 153 Red Sea Maritime Security”,At:CombinedMaritimeForces.com.
Congressional Research Service (2020). “Arms Sales in the Middle East: Trends and Analytical Perspectives for U.S. Policy”, November 23, R44984, Congressional Research Service, At: https://crsreports.congress.gov/product/details?prodcode=R44984
Cooper, H. Thomas, G-N. and Ben, H. (2018), “U.S., Britain and France Strike Syria Over Suspected Chemical Weapons Attack”, The New York Times, At: https://www.nytimes.com/2018/04/13/world/middleeast/trump-strikes-syria-attack.html.
Department of Defense (2016). Dictionary of Military and Associated Terms-Joint Publication 1-02, At: https://irp.fas.org/doddir/dod/jp1_02.pdf.
Department of Defense (2018). “Summary of the National of The United State of America”,S. Department of Defense (.gov), At: https://dod.defense.gov/Portals/1/Documents/pubs/2018-National-Defense-Strategy-Summary.pdf.
DOD (2018). Dictionary of Military and Associated Terms, At: https://irp.fas.org/doddir/dod/dictionary.pdf.
Kurilla, M.E. (2023). The Posture of U.S Central Command, SASC Hearing, Mar 16.
McKenzie, K. F. (2020). CENTCOM and the Shifting Sands of the Middle East: A Conversation with Central Command Commander.
McKenzie, K. F. (2022). THE POSTURE OF U.S., Central Command.
National Security Strategy Report(NSS) (2022). published by the executive branch of the United States government, At: https://history.defense.gov/Historical-Sources/National-Security-Strategy/.
Trump, Donald (2018). President Trump on Syria Strikes: Full Transcript and Video, By The New York Times, https://www.nytimes.com.
Votel, J. L. (2017). “The Poster of U.S. Central Command”, The United States Central Command, At: https://www.loc.gov/item/lcwaN0014481/.
Votel, J. L. (2018). “The Poster of U.S. Central Command”, The United States Central Command, At: https://www.loc.gov/item/lcwaN0014481/.
ضرغامی, ابراهیم و ایزدی, محمد . (1402). مقایسه تحلیلی راهبرد نظامی آمریکا در دوران ترامپ و بایدن در رابطه با جمهوری اسلامی ایران. فصلنامه محیط شناسی راهبردی ج.ا.ایران, 7(3), 9-42.
MLA
ضرغامی, ابراهیم , و ایزدی, محمد . "مقایسه تحلیلی راهبرد نظامی آمریکا در دوران ترامپ و بایدن در رابطه با جمهوری اسلامی ایران", فصلنامه محیط شناسی راهبردی ج.ا.ایران, 7, 3, 1402, 9-42.
HARVARD
ضرغامی, ابراهیم, ایزدی, محمد. (1402). 'مقایسه تحلیلی راهبرد نظامی آمریکا در دوران ترامپ و بایدن در رابطه با جمهوری اسلامی ایران', فصلنامه محیط شناسی راهبردی ج.ا.ایران, 7(3), pp. 9-42.
CHICAGO
ابراهیم ضرغامی و محمد ایزدی, "مقایسه تحلیلی راهبرد نظامی آمریکا در دوران ترامپ و بایدن در رابطه با جمهوری اسلامی ایران," فصلنامه محیط شناسی راهبردی ج.ا.ایران, 7 3 (1402): 9-42,
VANCOUVER
ضرغامی, ابراهیم, ایزدی, محمد. مقایسه تحلیلی راهبرد نظامی آمریکا در دوران ترامپ و بایدن در رابطه با جمهوری اسلامی ایران. فصلنامه محیط شناسی راهبردی ج.ا.ایران, 1402; 7(3): 9-42.