مقایسه تحلیلی راهبرد نظامی آمریکا در دوران ترامپ و بایدن در رابطه با جمهوری اسلامی ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دکترای جغرافیای سیاسی دانشگاه خوارزمی و پژوهشگر مطالعات راهبردی (دریایی)

2 دانش آموخته کارشناسی ارشد مطالعات منطقه ای و پژوهشگر حوزه مطالعات راهبردی

چکیده

راهبرد نظامی هر کشوری، منطبق و هماهنگ با خط‌مشی‌ها، دکترین‌ها و سیاست دفاعی تهیه و تنظیم می‌شود. تهیه و تدوین راهبرد نظامی مهم‌ترین وظیفه تشکیلات نظامی است که در هر کشور توسط بالاترین مقام نظامی آن کشور ارائه می‌شود. حضور و نفوذ نظامی آمریکا در منطقه غرب آسیا، همواره از موضوعاتی بوده است که در راهبردهای منطقه‌ای آمریکا مورد توجه ویژه قرار داشته است و جمهوری اسلامی ایران هم در کانون هدف گذاری این راهبردها قرار می‌گیرد. شناخت دقیق راهبردهای نظامی برای اقدامات مقابله‌ای، دفع تهدید و جلوگیری از غافل‌گیری امری ضروری است. از این جهت مقاله حاضر به‌دنبال پاسخ‌گویی به این پرسش است که راهبرد نظامی آمریکا در منطقه غرب آسیا در دوران ترامپ و بایدن نسبت به ایران چیست و وجه تمایز و تشابه این راهبردهای چگونه بوده است؟ این پژوهش از نوع کاربردی و روش آن توصیفی-تحلیلی است و از منابع مکتوب و مجازی برای جمع آوری اطلاعات استفاده شده‌است. یافته‌های پژوهش نشان‌می‌دهد که راهبرد نظامی آمریکا در دوران ریاست‌جمهوری ترامپ در برابر ایران، بازدارندگی رقابتی و در دوره ریاست‌جمهوری بایدن ایجاد بازدارندگی یکپارچه و مشارکتی با هدف کنترل جمهوری اسلامی ایران بوده است.

کلیدواژه‌ها


  • منابع

    الف- فارسی

    • ازغندی، سید علیرضا (1389). سیاست‌خارجی جمهوری اسلامی ایران: چارچوبها و جهت‌گیری‌ها. تهران: نشر قومس.
    • اشنایدر، کریک (1999). امنیت و راهبرد در جهان معاصر، مترجمان عسگری صدر، اکبر و فرشادامیری. تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی.
    • افشردی، محمدحسین (1386). طرحریزی راهبردی نظامی در صحنه جنگ و عملیات. تهران، دانشگاه عالی دفاع ملی.
    • اندیشکده راهبردی تبیین (1396). «بررسی استراتژیِ امنیت ملی ایالات‌متحده آمریکا»، مجموعه گزارشهای راهبردی، قابل دسترسی در: Tabyincenter.ir.
    • آژانس خبری سعودی (2023). «مشارکت نیروی دریایی عربستان در رزمایش بین‌المللی دریایی چندملیتی»، قاب دسترسی در: (IMX/CE23)، spa.gov.say.
    • پاک‌نیا، مهدی (1398). تغییر جایگاه غرب آسیا در اسناد راهبردی آمریکا و پیامدهای آن بر امنیت ملی ایران. گزارش کارشناسی، شماره 16478، تهران: مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، قابل دسترسی در: https://rc.majlis.ir/fa/report/show/1149031/.
    • حسینی، سید حامد (1399). رقابت چین و روسیه در زمین خاورمیانه، سایت مؤسسه آینده‌پژوهی جهان اسلام، 14 اسفند، قابل دسترسی در: https://iiwfs.com/
    • خبرگزاری مشرق (1397). «ارزیابی جدید جامعه اطلاعاتی آمریکا از تهدیدات جهانی و منطقه‌ای علیه ایالات‌متحده»، قابل دسترسی در: https://www.mashreghnews.ir/news/.
    • دنیای اقتصاد (1401). «سند دفاع ملی آمریکا درباره ایران چه می‌گوید؟ راهبرد بایدن برای منطقه»، قابل دسترسی در: donya-e-eqtesad.com.
    • سردارنیا، خلیل‌الله (1392). درآمدی بر جامعه‌شناسی سیاسی خاورمیانه. تهران: نشر میزان.
    • سلیمان‌زاده، سعید، امیدی، علی، و براتی، سحر (1397). «راهبرد سیاست خارجی ترامپ: هیبرید نوانزوا گرایی-واقع‌گرایی»، فصلنامه مطالعات راهبردی سیاست‌گذاری عمومی، 8 (28)، 283-269.
    • عباسی، مجید، و طاهری، طاهر (1398). «راهبرد موازنه فراساحلی آمریکا در خاورمیانه و پیامدهای آن برای ایران»، فصلنامه روابط خارجی، 11 (41)، 5-35.
    • عسگری، محمود (1386). «شاخص‌های قدرت منطقه‌ای»، فصلنامه راهبرد دفاعی، 5 (18)، 76-45.
    • غفاری، مژگان (1401). «فرمانده سنتکام: ایجاد پدافند یکپارچه در خاورمیانه با مشارکت رژیم صهیونیستی اولویت ماست»، گزارش ایندیپندنت فارسی، قابل دسترسی در:independentpersian.com
    • فتحی، محمدجواد، عیوضی، محمد رحیم، و پیرانی، شهره (1401). «چشم‌انداز خروج آمریکا از غرب آسیا در پرتو سیاست راهبردی منطقه‌ای»، فصلنامه ژئوپلیتیک، 18 (2)، 174-224.
    • فرهادی، فرشید، و یزدانی، عنایت‌ا... (1398). «بازسازی مفهومی و نظری بازدارندگی در سامانه‌های پیچیده و آشوبی»، مجله سیاست دفاعی، 28 (109)، 9-43.
    • قاسمی، فرهاد (۱۳۸۸). «الزامات تئوریک بازدارندگی منطقه‌ای جمهوری اسلامی ایران»، فصلنامه بینالمللی روابط خارجی، 1 (3)، 55-83.
    • قاسمی، فرهاد (1392). «نظم نامتقارن سیستم‌های پیچیده و آشوب و راهبرد دفاع جامع در سیستم بازدارندگی»، فصلنامه روابط خارجی، 6 (1)، 192-219.
    • قربانی‌زواره، محمدحسین (1399). تئوری‌سازی جنگ ترکیبی. تهران: شهید صیاد شیرازی.
    • مظاهری، محمدمهدی (1401). «سیاست آمریکا در قبال غرب آسیا؛ منافع و پیشران‌ها»، مرکز مطالعات سیاسی و بینالمللی، قابل دسترسی در: ipis.ir.
    • مؤسسه مطالعات معاصر ملل (ایران-یوریکا) (2017). راهبرد امنیت ملی ایالات‌متحده آمریکا، قابل دسترسی در:https://www.eurica.ir/
    • یزدان پناه‌درو، کیومرث، زارعی، بهادر، و رحیمی، رضا (1397). «بررسی عوامل ژئوپلیتیکی تمایل آمریکا به شکل‌گیری ائتلاف نظامی عربی در خلیج‌فارس و آثار آن بر امنیت جمهوری اسلامی ایران»، فصلنامه ژئوپلیتیک، 14 (2)، 83-108.
    • یزدان فام، محمود (1396). «راهبرد دولت ترامپ در مورد ایران؛ اهداف و سازوکارها»، فصلنامه مطالعات راهبردی، 20 (76)، 179-184.
    • یزدانی، عنایت‌اله، ربیعی‌نیا، بهمن، و مهدیان، حسین (1396). «سیاست امنیت انرژی آمریکا و ژئوپلیتیک انرژی ایران»، فصلنامه تحقیقات سیاسی بینالمللی، 9 (30)، 1-27.

     

    ب- انگلیسی

    • Coats D, R. (2019). “Worldwide Threat Assessment”, office of director of national intelligence, At: https://www.intelligence.gov/annual-threat-assessment.
    • Combined Maritime Forces (2022).”CTF: 153 Red Sea Maritime Security”, At: CombinedMaritimeForces.com.
    • Congressional Research Service (2020). “Arms Sales in the Middle East: Trends and Analytical Perspectives for U.S. Policy”, November 23, R44984, Congressional Research Service, At: https://crsreports.congress.gov/product/details?prodcode=R44984
    • Cooper, H. Thomas, G-N. and Ben, H. (2018), “U.S., Britain and France Strike Syria Over Suspected Chemical Weapons Attack”, The New York Times, At: https://www.nytimes.com/2018/04/13/world/middleeast/trump-strikes-syria-attack.html.
    • Department of Defense (2016). Dictionary of Military and Associated Terms-Joint Publication 1-02, At: https://irp.fas.org/doddir/dod/jp1_02.pdf.
    • Department of Defense (2018). “Summary of the National of The United State of America”,S. Department of Defense (.gov), At: https://dod.defense.gov/Portals/1/Documents/pubs/2018-National-Defense-Strategy-Summary.pdf.
    • DOD (2018). Dictionary of Military and Associated Terms, At: https://irp.fas.org/doddir/dod/dictionary.pdf.
    • Kurilla, M.E. (2023). The Posture of U.S Central Command, SASC Hearing, Mar 16.
    • McKenzie, K. F. (2020). CENTCOM and the Shifting Sands of the Middle East: A Conversation with Central Command Commander.
    • McKenzie, K. F. (2022). THE POSTURE OF U.S., Central Command.
    • National Security Strategy Report(NSS) (2022). published by the executive branch of the United States government, At: https://history.defense.gov/Historical-Sources/National-Security-Strategy/.
    • Trump, Donald (2018). President Trump on Syria Strikes: Full Transcript and Video, By The New York Times, https://www.nytimes.com.
    • Votel, J. L. (2017). “The Poster of U.S. Central Command”, The United States Central Command, At: https://www.loc.gov/item/lcwaN0014481/.
    • Votel, J. L. (2018). “The Poster of U.S. Central Command”, The United States Central Command, At: https://www.loc.gov/item/lcwaN0014481/.