1
دانش آموخته دکتری آینده پژوهی انقلاب اسلامی، دانشگاه شاهد
2
دانش آموخته دکترای مطالعات سیاسی انقلاب اسلامی دانشگاه شاهد
چکیده
در نبرد ترکیبی به عنوان گونه ای نوین از نبردها، ابزارها و روش های متعددی درهم افزایی با یکدیگر و در راستای ایجاد ابهام و حمله راهبردی استفاده می شوند؛ به ویژه که عناصر کانونی در چنین نبردی، رسانه ها و به صورت خاص شبکه های اجتماعی هستند. از این جهت، برخورداری از رسانه های قدرتمند و توانمندی مدیریت و هدایت افکار عمومی در بستر این نبرد، اهمیت بسیاری دارد.ضمن اینکه پیش نیاز راهبردی در نبردهای ترکیبی، توانمندی و حکمرانی موثر رسانه ای و مجازی است. دامنه این توانمندی در راستای حل مسئله مدیریت و جهت دهی افکار عمومی و با هدف دفاع و بازدارندگی رسانه ای، جایگاه والایی دارد. از این رو، هدف اصلی این پژوهش بررسی بایسته های مدیریت افکار عمومی در نبرد ترکیبی است. از این جهت سوال اصلی پژوهش این گونه صورت بندی می شود که: «الزامات سیاستی مدیریت افکار عمومی در نبرد ترکیبی چیست؟»؛ در این راستا برای پیشبرد پژوهش از روش تحلیل اسنادی و برای گردآوری داده ها از ابزار فیش برداری از منابع مختلف بهره گرفته شده است. براساس یافته های پژوهش، اعمال حکمرانی بر فضای مجازی، برخورداری از نقشه راه و راهبردهای منسجم و به روز رسانه ای، بازسازی مرجعیت رسانه ملی، افزایش توان رقابت شبکه های اجتماعی بومی و... از جمله الزامات سیاستی با هدف مدیریت افکار عمومی در عصر نبردهای ترکیبی است.
آذرشین، سید امین، و تاجیک اسماعیلی، سمیه (1396). «بررسی میزان باورپذیری شایعه در پیامرسانهای موبایلی بین مردم شهرستان اهواز با تأکید بر نقش رسانه ملی»،فصلنامهمطالعات فرهنگ و ارتباطات، 18 (40)، 68-93.
بخشیزاده برج، کبری و همکاران (1399). «نگاشت شبکه تداعیات برند پیامرسانهای داخلی»، نشریه مدیریت برند، 7 (21)، 17-28.
بصیریان جهرمی، حسین، و فهیم دانش، فریماه (1394). «بررسی تطبیقی چگونگی بکارگیری نرم خبرها: مطالعه موردی بخشهای خبری 20:30 شبکه دوم سیما و 60 دقیقه تلویزیون بیبیسی فارسی)»، فصلنامه سانه، 98 (12)، 101-115.
بیگدلی، ضیاء (1373). حقوق جنگ. تهران: دانشگاه علامه طباطبایی.
حبیبزاده، اصحاب، و بخشی، روحالله (1395). «شبکههای اجتماعی مجازی و امنیت عمومی»، فصلنامه پژوهشهای دانش انتظامی، 18 (4)، 2-18.
حبیبی، نیکبخش (1392). ماهیت قدرت هوایی. تهران: مرکز انتشارات راهبردی.
خانیکی، هادی، و بابایی، محمود (1390). «فضای سایبر و شبکههای اجتماعی»، فصلنامه انجمن ایرانی مطالعات جامعه اطلاعاتی، 1 (1)، 67-90.
دادگران، سید محمد (1384).افکار عمومی و معیارهای سنجش آن. تهران: انتشارات مروارید.
دارابی، افشار، و ملکی، محمدمهدی (1399). «طراحی الگوی مدیریت افکار عمومی در راستای مدیریت بحرانهای ارزی»، فصلنامه اقتصاد دفاع، 5 (15)، 138-150.
دارایی، محسن (1382). «روابط عمومی هم راهنما هم راهبرد هم دنبالهرو افکار عمومی»، ماهنامه روابط عمومی، 3 (29)، 13-20.
دباغ، سروش، و نفری، ندا (1388). «تبیین مفهوم خوبی در حکمرانی خوب»، مدیریت دولتی، 3 (31)، 3-18.
رسولزاده اقدم، صمد و همکاران (1393). «نگرش کاربران جوان ایرانی به شبکههای اجتماعی مجازی»، مطالعات جامعهشناسی، 4 (16)، 37-58.
ریاضی، وحید، اکبری، علی، باجلانی، صفدر، و اکبری، حسنرضا (1399). «معرفی مؤلفهها و ابزارهای جنگ ترکیبی آمریکا علیه ج.ا.ایران»،فصلنامهراهبرد دفاعی، 19 (73)، 30-50.
ساعی، محمدحسین، آزادی، محمدحسین، و البرزی، هادی (1398). «ظهور خبر جعلی در عصر پساحقیقت؛ اهداف و پیامدها»، رسانههای دیداری و شنیداری، 31 (7)، 97-112.
ستاریخواه، علی و همکاران (1395). «ماهیت صحنه جنگ ترکیبی آیندهی احتمالی علیه ج.ا.ایران در افق 1404»، آیندهپژوهی دفاعی، 1 (1)، 30-40.
سلطانیفر، محمد، بخشی، شیرزاد، و فرامرزیانی، سعید (1392). «بررسی تأثیرات شبکههای اجتماعی فیسبوک و توییتر بر گرایش اعضا به این شبکهها»، فصلنامه پژوهشهای ارتباطی، 20 (4)، 197-178.
سلیمانی، باقر (1400). «بررسی و تبیین تهدیدات جنگ ترکیبی استکبار جهانی در گام دوم انقلاب اسلامی»، دوفصلنامه علوم نظامی دانشگاه افسری و تربیت پاسداری دانشگاه امام حسین(ع)، 2 (4)، 126-145.
عالم، عبدالرحمن (1373).بنیادهای علم سیاست. تهران: نشر نی.
فتحیآشتیانی، علی (1377). مقدمهای بر روانشناسی سیاسی. تهران: بعثت.
فرهادی، قاسم، و اسماعیلی فرزین، ایرج (1396). «جنگ هیبریدی در سیستم بینالمللی پیچیده آشوبی»، مدیریت نظامی، 17 (2)، 76-90.
کرفلد، مارتین فان (1386). بازاندیشی مفهوم جنگ، ترجمه عبدالله حیدری. تهران: مرکز آیندهپژوهی علوم دفاعی.
مبینی دهکردی، علی و همکاران (1399). «الگوی راهبردی نظام نوآوری فناورانه دفاعی در جنگ ترکیبی»، فصلنامه مطالعات دفاعی استراتژیک، 18 (80)، 38-52.
محمدی خانقاهی، محسن و همکاران (1401). «شناسایی و اولویتبندی آسیبها و تهدیدات فقر سواد رسانهای در جامعه ایرانی»، فصلنامهمطالعات انقلاب اسلامی، 19 (70)، 67-96.
محمدی خانقاهی، محسن(1397). حاکمیت سایبری و امنیت ملی. تهران: دانشگاه عالی دفاع ملی.
محمدی خانقاهی، محسن، مرادی، عبدالله و رضایی، صفیه (1396). «نقش شبکههای اجتماعی در جهتدهی به افکار عمومی و بسیج سیاسی»، نشریه مطالعات عملیات روانی، 47 (15)، 67-80.
محمدی، حافظ (1401). «شبکه ملی اطلاعات و تحقق حکمرانی سایبری در ج.ا.ایران با رویکرد تجربه کشورها»، حکمرانی متعالی، 3 (1)، 86-100.
نامداریان، لیلا (1396). «ارائه الگویی برای تقویت اثرات اقتصادی شبکه ملی اطلاعات»، پژوهشنامه پردازش و مدیریت اطلاعات، 33 (1)، 45-60.
نقیبالسادات، سید رضا و همکاران (1400). «عوامل مرتبط با مرجعیت خبری رسانههای داخلی و خارجی از دیدگاه مخاطبان»، فصلنامه رهپویه ارتباطات و فرهنگ، 1 (2)، 21-50.
نقیبزاده، احمد (1388). درآمدی بر جامعهشناسی سیاسی. تهران: انتشارات سمت.
نیرومند، لیلا، تاجیک اسماعیلی، سمیه، و الوندی، هومن (1390). «بررسی نقش رسانههای جمعی در شکلگیری افکار عمومی»، نظریه مطالعات رسانهای، 6 (13)، 133-163.
همایون، محمدهادی، هاشمی، محمد ساجد (1396). «بازنمایی شبکه ملی اطلاعات در رسانههای برونمرزی»، مطالعات رسانههای نوین، 3 (9)، 161-120.
ب- انگلیسی
Abbott, K. (2016). Understanding and Countering Hybrid Warfare: Next Steps for the North Atlantic Treaty Organization. Major Research Paper, University of Ottawa.
Bilal, Arsalan (2021). “Hybrid Warfare – New Threats, Complexity, and ‘Trust’ as the Antidoe”, Nato Review, 30 November.
Ginosar, A. (2013). “Media Governance: A Conceptual Framework or Merely a Buzz Word?”, communication theory, 23 (4), PP. 356-374.
Rogers, P. and Hall, A. (2023). “Effective Water Governance”, Global Water Partnership Technical Committee, Background Paper, No. 7.
Solmaz, T. (2022). “Hybrid Warfare: OneTerm, Many Meanings”, Small Ware, No. 10, PP 42-55.
Svetoka, S. (2016). “Social Media As a Tool of Hybrid Warfar”, Nato Strategic Communication Centre of Excellence, No. 20.
Tropp, H. (2007). “Water governance: trends and needs for new capacity development”, Water Policy, 2 (9). PP. 19-30.