جنگ شامل دفاع و تهاجم است. بنابراین، وقتی صحبت از جنگ ترکیبی میشود، این جنگ همانند جنگ کلاسیک شامل دفاع و تهاجم است. دفاع ترکیبی دارای ماهیتی متناسب با تهاجم ترکیبی است و باید بر اساس اقدام مشترک تمام ارکان و ذی‌نفعان جامعه از دولت تا بخش خصوصی و نهاد‌های مدنی انجام شود. در دفاع ترکیبی، یک برنامه جامع امنیتی بایستی پیاده شود که تمامی بخش‌های کلیدی جامعه در برنامه‌ریزی و اجرای آن گنجانده شوند. در این راستا، هدف اصلی این مقاله، تبیین دستاوردهای دفاع ترکیبی شهید سلیمانی در سطوح مختلف است. نوع پژوهش کاربردی است و به روش تاریخی و تحلیل محتوا، بهصورت کیفی نظاممند انجام گردیده است، روش گردآوری داده‌های اسنادی و کتابخانهای و مصاحبه با 20 نفر از خبرگان است. یافتههای تحقیق بیانگر این است که سپهبد شهید حاج قاسم سلیمانی از جمله راهبرددست‌های برجسته دفاع ترکیبی بوده زیرا ایشان سه دستاورد را با هم ترکیب نموده است: اول نابودی تروریسم و داعش، دوم حفظ جبهه یکپارچه مقاومت و سوم، کلید زدن خروج آمریکا از منطقه غرب آسیا. بر اساس نتایج تحقیق، دفاع ترکیبی شهید سلیمانی از یکطرف «موازنه قوا» را به «موازنه مقاومت» تبدیل نموده و از سوی دیگر «موازنه تهدید» را به «موازنه امنیت» تبدیل نموده است در چارچوب نگاه وسیع فرامرزی و توسعه عمق راهبردی باعث شکلگیری «جغرافیای یکپارچه مقاومت» جهت تقابل با زیادهخواهی آمریکا در سطح منطقه و جهان شده است.
آیت‌الله خامنه‌ای، سید علی (بدون تاریخ). بیانات، قابل دسترسی khameniei.ir.
اکبری، حسین (1401). «نقش شهید سلیمانی و جبهه مقاومت بر افول هیمنه استکبار و نظم جدید جهانی»، همایش بینالمللی مکتب شهید سلیمانی. تهران: بنیاد حفظ و نشر آثار شهید سپهبد قاسم سلیمانی.
هافمن، بروس (2017). مذهب شورشی‌ها: مفاهیم راهکنشی و راهبردی آن. تهران: دانشگاه امام حسین(ع).
ریاضی، وحید و همکاران (1400). «معرفی مؤلفه‌ها و ابزارهای جنگ ترکیبی آمریکا علیه ج.ا.ایران»، راهبرد دفاعی، 19 (73)، 37-67.
شاهمحمدی، مهسا (1401). «نقش شهید سلیمانی و امنیت منطقهای و فرامنطقهای»، همایش بینالمللی مکتب شهید سلیمانی. تهران: بنیاد حفظ و نشر آثار شهید سپهبد قاسم سلیمانی.
عباسزاده، هما (1401). «نقش شهید سلیمانی در سیاست خارجی ج.ا.ایران»، همایش بینالمللی مکتب شهید سلیمانی. تهران: بنیاد حفظ و نشر آثار شهید سپهبد قاسم سلیمانی.
قاسمی، فرهاد، و اسماعیلی، ایرج (2021). «جنگ ترکیبی در سیستم بینالمللی پیچیده آشوبی»، مدیریت نظامی، 17 (66)، 52-92.
قاسم‌نژاد، یونس (1401). «شهید سلیمانی و تحقق نظریه مقاومت فعالانه»، همایش بینالمللی مکتب شهید سلیمانی. تهران: بنیاد حفظ و نشر آثار شهید سپهبد قاسم سلیمانی.
کلانتری، فتحالله (1402). جنگ ترکیبی. تهران: انتشارات پژوهشگاه علوم و معارف دفاع مقدس شهید سپهبد پاسدار حاج قاسم سلیمانی.
کلانتری، فتحالله (1402). «دکترین جهادی شهید سلیمانی در تقابل با دکترین نظامی آمریکا»، مطالعات دفاع مقدس، 9 (33)، 231-205.
نجفی سیار، رحمان (1401)و «نقش شهید سپهبد سلیمانی در پیشبرد دیپلماسی نهضتی در منطقه غرب آسیا»، همایش بینالمللی مکتب شهید سلیمانی. تهران: بنیاد حفظ و نشر آثار شهید سپهبد قاسم سلیمانی.
ب- انگلیسی
Cruceru, V. (2014). “On contemporary warfare: short review of specific concepts”. Land Forces Academy Review.
Fleming, B. P. (2015). Hybrid threat concept: Contemporary war. military planning and the advent of unrestricted operational art.
Fridman, O. (2017). “The Danger of Russian Hybrid Warfare”, Cicero Foundation Great Debate Paper.
Herta, L-M. (2017). Hybrid Warfare, A Form of Asymmetric Conflict, International Conference Knowledge- based Organization, Available: www.researchgate.net.
)