در ۷ اکتبر ۲۰۲۳ رژیم صهیونیستی با حمله نیروهای حماس از نوار غزه، غافلگیر شد. ناتوانی دستگاه اطلاعاتی امریکا و اسرائیل در تشخیص حمله حماس و هشداردهی قبل از وقوع آن سؤالات زیادی را درباره توانمندیهای جامعه اطلاعاتی، بهویژه اداره اطلاعات نظامی (آمان) و آژانس امنیتی اسرائیل (شاباک) و سازمان اطلاعات مرکزی ایالات متحده(سیا) ایجاد میکند. در همین راستا، سؤال اصلی این مقاله این است که چرا دستگاه اطلاعاتی رژیم صهیونیستی دچار چنین غافلگیری شده است؟ دستگاه اطلاعاتی این رژیم با وجود برخورداری کامل از پشتیبانی علمی و فناوری اطلاعات آمریکایی ضمن اینکه از تقویت نیروهای حماس آگاهی داشت، اما چنین ارزیابی میکرد که این گروه اهداف خود را تغییر داده و به دنبال استقرار حکومت در غزه است. در این پژوهش به روش توصیفی نقش سوءادراک در منطق محاسباتی جامعه اطلاعاتی اسرائیل و سنتکام را اینگونه تحلیل میکنیم که به این نتیجه رسیده بودند حمله حماس با توجه به تحریک ضدحمله توسط نیروهای اسرائیلی، محتمل نخواهد بود و حتی اگر این سازمان قصد چنین اقدامی را داشته باشد، آنها از قبل هشدارهای لازم را دریافت خواهند کرد. با این حال، در صبح روز ۷ اکتبر اسرائیل بدون آن که از مقاصد حماس اطلاعی داشته باشد، با این حمله غافلگیر شد. این غافلگیری، یک خطای استراتژیک در منطق محاسباتی دستگاه اطلاعاتی این رژیم بود که شکست سیاست عادیسازی ایالات متحده را نیز در پی داشت.
پورحسن، ناصر(1402)، «پیامدهای عملیات طوفان الأقصی بر توافق ابراهیم». . مطالعات راهبردی جهان اسلام، 95، صص. 68-53.
تاجیک، هادی و محمدیمنیع، احسان (1400). تهاجم اطلاعاتی؛ مفاهیم، مبانی و رویکردها. تهران: موسسه چاپ و انتشارات دانشگاه جامع امام حسین(علیهالسلام)
جوزف، یوری بار (1399). مداخله اطلاعات در سیاست کشورهای دموکراتیک. تهران: مؤسسه چاپ و انتشارات دانشکده اطلاعات و امنیت ملی.
قاضیزاده، علیرضا (1399). «غافلگیری راهبردی و حکمرانی امنیت ملی در جمهوری اسلامی ایران». فصلنامه مطالعات راهبردی. سال 23، شماره چهارم، صص. 174-147.
کلارک، رابرت ام و میتچل، ویلیام ال (1399) فریب، ضدفریب و ضداطلاعات.(مترجمان: احسان محمدی منیع و حسین عربیان). تهران: موسسه چاپ و انتشارات دانشگاه جامع امام حسین(علیهالسلام)
کلهر، رضا (1381). «اطلاعات در جنگ نامتقارن: درسی از یازدهم سپتامبر». مجله سیاست دفاعی. 38و39: صص 52-31.
گنجیان مقدم، علیرضا و جعفری، علیاکبر (1403)، «تقابل سیاست خارجی ایران-آمریکا در قبال رژیم صهیونیستی در غرب آسیا (تاکید بر عملیات ٧ اکتبر و وعدهی صادق)»، فصلنامه محیطشناسی راهبردی جمهوری اسلامی ایران، 28،3: صص 46-9.
مارین، استفان (1394). بهبود تحلیل اطلاعات: پلی میان دانش و عمل. (مترجم: امیر مصطفوی). تهران: مؤسسه چاپ و انتشارات دانشکده اطلاعات.
محمدی منفرد، حسن(1402). «بررسی نتایج عملیات طوفان الاقصی بر اساس دکترین نظامی رژیم صهیونیستی». فصلنامه محیطشناسی راهبردی جمهوری اسلامی ایران. 1، صص 201-173
مقوّمی، امیررضا(1403)، «واکاوی پیامدهای طوفانالاقصی بر امنیت ملی رژیم صهیونیستی». فصلنامه محیطشناسی راهبردی جمهوری اسلامی ایران. 26،1: صص 48-9.
میرمحمدی، مهدی(1402). سازمانهای اطلاعاتی و سیاست خارجی: مطالعه موردی نقش سازمان سیا در سیاست خارجی امریکا. تهران: موسسه مطالعات و تحقیقات بینالمللی ابرار معاصر
نادری، علیرضا (1404). الگوی تهاجمی تغییر منطق محاسبات ایالات متحده در قبال ایران. رساله دکتری، دانشگاه جامع امام حسین علیهالسلام
والتز، اداوارد (1390). عملیات و اصول جنگ اطلاعات. ترجمه جانگذاز، غلامعلی. تهران: دانشکده امام باقرعلیهالسلام
هندل، مایکل (1389). جنگ، راهبرد و اطلاعات. (مترجمان: علیرضا فرشچی و احمدرضا تقاء). تهران: موسسه چاپ و انتشارات دانشگاه جامع امام حسین(علیهالسلام)
ب) عربی
الطنانی، احمد (2024). «عام بعد الطوفان. “إسرائیل” تقاتل لمحو الواقع الذی فرضته المقاومة فی 7 أکتوبر». مرکز عروبة للأبحاث والتفکیر الاستراتیجی،11 أکتوبر ، https://orouba.ps/post/440/...
بدر، اشرف (2024). «تأثیر السابع من أکتوبر على النظریة الأمنیة الإسرائیلیة». المرکز الفلسطینی لأبحاث السیاسات والتفکیر الإستراتیجی –مسارات. 05 حزیران، https://www.masarat.ps/article/6269/....
ج- انگلیسی
Amnesty International(2021). “Operation ‘Cast Lead’Facts and Figures”www.amnesty.org/en/wp-content/uploads/2021/07/mde150212009eng.pdf
Belikov, Sari Makover (2024). “Major General Giora Ailand Explains” Maariv, 19 January, in Hebrew, https://www.maariv.co.il/news/military/Article-1069074
Betts, Richard K(1978). “Analysis, War, and Decision: Why Intelligence Failures Are Inevitable,” World Politics, Vol. 31, No. 1.
Betts, Richard K (2002). “Fixing Intelligence,” Foreign Affairs, Vol. 81, pp. 43–59.
Betts, Richard K(2007). “Two Faces of Intelligence Failure: September 11 and Iraq’s Missing WMD,” Political Science Quarterly, Vol. 122, No. 4, pp. 585–606.
Betts, Richard K(2016). Surprise Attack: Lessons for Defense Planning. Washington: Brookings.
Institution
Dahl, Eric(2013). Intelligence and Surprise Attack: Failure and Success from Pearl Harbor to 9/11 and Beyond(Washington, DC: Georgetown University Press), pp. 9–14, 128–129, 158–159.
Eldar, Akiva(2009). “The IMI Did Not Expect the Win of the Hamas and Its Control of Gaza Strip—Intelligence Failure? Not Necessarily,” Haaretz, 9 January, in Hebrew.
Gentry, Jhon and Gordon, Joseph S (2019). Strategic Warning Intelligence: History, Challenges and Prospects (Washington, DC: Georgetown University Press, 2019), pp. 27–53.
Joseph, Uri Bar and McDermott, Rose(2017). Intelligence Success and Failure: The Human Factor(New York: Oxford University Press).
Kam, Ephraim(2004). Surprise Attack: The Victim’s Perspective (Boston, MA: Harvard University Press), pp. 7–36.
Kamp, Fredrich(2011:Tel Aviv, Am Oved)(Berlin:1961). pp. 150–153, 313–319, in Hebrew. The emergence of ISIS can be viewed as a concentrated surprise that was the result of a wrong assessment of the organization’s capabilities and intentions. See Michael Brenner, “Intelligence Failure in Iraq,” Huffington Post, 30 June 2014, https://www.huffpost.com/entry/intelligence-failure-in-i_b_5544340
Tetlock, P. & McGuire, C (1986). Cognitive Perspectives on Foreign Policy. In S. Long, ed, Political Behavior Annual, Vol. 1. Boulder CO: Westview Press.
Whaley, Barton (2007). The prevalence of Guile: Deception Through Time and actross cultures and disciplines. essay prepared for the foreign denial and deception committee, DNI, Washington, DC, https://cryptome.org/2014/08/prevalence-of-guile.pdf.