کالبدشکافی حوزه‌های امنیت داخلی؛ رهیافتی به‌منظور طراحی بازی جنگ راهبردی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانش‌آموخته دکتری علوم سیاسی، گرایش جامعه شناسی سیاسی دانشگاه امام صادق(ع)، تهران، ایران

چکیده

جمهوری اسلامی ایران پس از پیروزی انقلاب، شاهد انواع دشمنی‌ها بوده، در ابتدا دشمن با تحمیل جنگ سعی در شکست انقلاب برآمده و پس از مأیوس شدن از آن، اقدام به تضعیف حاکمیت از درون و شکل‌دهی به انواع تهدیدات امنیت داخلی نموده است. این وضعیت مستلزم اتخاذ سیاست‌های مهم با استفاده از ابزارهای دقیق و تحلیل‌های عمیق است. برای برون‌رفت از این چالش، روش‌هایی مانند تئوری بازی جنگ راهبردی و نظایر آن ابداع شد. بنابراین این پژوهش در صدد تهیه طراحی بازی جنگ ناظر بر حوزه امنیت داخلی می‌باشد به طوری که در این راستا، روش مورد استفاده، آمیخته کمی- کیفی و نیز ترکیبی از مطالعات اسنادی و مصاحبه خبرگانی، به منظور شناسایی حوزه‌های امنیت داخلی و روش مدلسازی ساختاری-تفسیریISM جهت تحلیل فضای تأثیر و تأثر هرکدام از حوزه‌ها نسبت به یکدیگر است. علاوه بر آن از تکنیک‌های SPSS و MICMAC نیز استفاده شده است. یافته‌ها نشان می‌دهند که امنیت داخلی به عوامل متعددی همچون عدالت اجتماعی، تربیت و آموزش عمومی، شکاف‌های اجتماعی، بحران‌های طبیعی و اجتماعی، جرائم سازمان‌یافته و... وابسته است. خروجی تحقیق، سه سطح زیربنا، میانی و روبنایی را برای این حوزه‌ها مشخص کرده که می‌تواند به تصمیم‌گیرندگان کمک کند تا درک بهتری از روابط و تأثیرات متقابل آنها داشته باشند. این پژوهش نشان می‌دهد که بهره‌گیری از ابزار شبیه‌سازی و مدلسازی‌های راهبردی مانند بازی جنگ امنیت داخلی، به سیاست‌گذاران امکان می‌دهد تا بدون هزینه‌های واقعی، به ارزیابی راهکارهای مختلف و انتخاب تصمیمات بهینه در مواجهه با تهدیدات داخلی بپردازند.

کلیدواژه‌ها


  1. منابع

    الف. منابع فارسی:

    1. آذر، عادل؛ بیات، کریم. (1387). «طراحی مدل فرآیندمحوری کسب و کار با رویکرد مدل‌سازی ساختاری – تفسیری»، مدیریت فناوری اطلاعات، 1(1)، 3-18.
    2. آذر، عادل؛ خسروانی، فرزانه؛ جلالی، رضا. (1395). تحقیق در عملیات نرم. تهران: انتشارات سازمان مدیریت صنعتی.
    3. افتخاری، اصغر. (1380). «ساخت دولتی امنیت ملی»، فصلنامه مطالعات راهبردی، 4(13)، 28-5.
    4. رضوی‌نژاد، سیدامین؛ رزاقی، جواد. (1397). «مدل‌ مطلوب اجرا و ارزیابی در سیاست‌گذاری امنیت داخلی جمهوری اسلامی ایران»، فصلنامه خط‌مشی‌گذاری عمومی در مدیریت، 9(29)، 118-101.
    5. بازرگان، عباس. (1390). «فرهنگ کیفیت و نقش آن در دستیابی به عملکرد مطلوب دانشگاه‌ها»، فصلنامه آموزش مهندسی ایران، 13(2)، 72-63.
    6. بلوچی، حسین؛ رستگار، عباسعلی. (1394). «مدل‌یابی ساختاری- تفسیری از عوامل مؤثر بر بدبینی سازمانی»، فصلنامه علمی مدیریت سازمان‌های دولتی، 3(11)، 91-71.
    7. بوزان، باری. (1396). مردم، دولت‌ها و هراس. (چاپ چهارم). تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی.
    8. پاکتچی، احمد. (1391). روش تحقیق با تأکید بر حوزه علوم قرآن و حدیث. تهران: دانشگاه امام صادق(ع).
    9. سرخوش، افشین. (1389). «بازی جنگ»، فصلنامه علوم و فنون نظامی، 4(8)، 122-114.
    10. فعال گندم‌کار، رامین؛ توحیدی، عمران؛ زارع چاوشی، اکبر. (1400). «الگوسازی و شبیه‌سازی صحنه نبرد، چالش‌ها، محدودیت‌ها و پیاده‌سازی» مطالعات مدیریت راهبردی دفاع ملی، 5(19)، 320-289.
    11. ملکی، غلامرضا؛ رستمی، شهاب. (1402). کلیات و نمونه بازی جنگ. تهران: انتشارات دافوس.
    12. حافظ‌نیا، محمدرضا. (1393). اصول و مفاهیم ژئوپلیتیک. (چاپ چهارم). تهران: انتشارات پاپلی.
    13. دلاورپور اقدم، مصطفی. (1389). امنیت نرم و منافع ملی جمهوری اسلامی ایران. (چاپ اول). تهران: مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی.
    14. راغب اصفهانی، حسین بن محمد. (1374). المفردات فی غریب القرآن. دمشق: دارالقلم.
    15. ربیعی، علی. (1383). مطالعات امنیت ملی. (چاپ دوم). تهران: انتشارات وزارت امور خارجه.
    16. رضوی‌نژاد، سیدامین؛ ملک‌محمدی، حمیدرضا. (1397). «درآمدی تحلیلی بر مسئله‌شناسی در سیاست‌گذاری امنیتی»، فصلنامه مطالعات راهبردی سیاست‌گذاری عمومی، 8(27)، 296-279.
    17. زارع‌زاده، رسول. (1392). «الگوی تحلیل امنیت داخلی: تبیین مؤلفه‌های اثرگذار بر امنیت داخلی در سطح کلان»، فصلنامه آفاق امنیت، 5(19)، 93-129.
    18. زمانی، علی‌اکبر. (1394). مدل سنجش شاخص‌های امنیت داخلی جمهوری اسلامی ایران. (چاپ اول). تهران: دانشگاه عالی دفاع ملی.
    19. فراهانی، محمد. (1387). جامعه‌شناسی فساد و امنیت. (چاپ چهارم). تهران: انتشارات پرسمان.
    20. ماندل، رابرت. (1387). چهره متغیر امنیت ملی. (چاپ سوم). تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی.
    21. معین، محمد. (1386). فرهنگ معین. (دو جلدی، چاپ چهارم). تهران: آدنا.
    22. نصری، قدیر. (1381). «تأملی معرفت‌شناختی بر فلسفه سیاسی هابز و معنا و مبنای قدرت و امنیت در آن»، فصلنامه اطلاعات سیاسی-اقتصادی، 17(177-178)، 62-98.
    23. نوروزی، محمدتقی. (1385). فرهنگ دفاعی-امنیتی. (چاپ اول). تهران: انتشارات سنا.
    24. هابز، توماس. (1380). لویاتان. (حسین بشیریه، مترجم). تهران: نشر نی.

     

    ب. منابع انگلیسی

    1. Ayto, J. (2006).Word Origins: The Hidden Histories of English Words from A to Z (2nd ed.). London: A&C Black.
    2. Baldwin, D. A. (1997). The concept of security. Review of international studies, 23(1), 5-26.‌
    3. Baylis, J., Smith, S., & Owens, P. (Eds.). (2014). The Globalization of World Politics: An Introduction to International Relations. Oxford: Oxford University Press.‌
    4. Bigo, D. (2006). Internal and external aspects of security. European security, 15(4), 385-404.‌
    5. Koblitz, N., & Menezes, A. (2013). Another look at security definitions. Advances in Mathematics of Communications, 7(1), 1-38.‌
    6. Agarwal A., Shankar R., Tiwari M.K., (2007). "Modeling agility of supply chain". Industrial Marketing Management. 36 (4). 443-457.
    7. Bolanos, R., Fontela, E., Nenclares, A., & Pastor, P. (2005). "Using interpretive structural modelling in strategic decision-making groups". Management Decision. 43(6). 877-895.
    8. Evensen, Per-Idar, S. E. Martinussen, M. Halsør, and D. H.‏ 2019. "Wargaming evolved: Methodology and best practices for simulation-supported wargaming." The Interservice/Industry Training, Simulation & Education Conference (I/ITSEC) 2019.
    9. Herman, Mark L., and Mark D. Frost. 2008. Wargaming for leaders: Strategic decision making from the battlefield to the boardroom. McGraw Hill Professional.
    10. Turnitsa, Charles, Curtis Blais, and Andreas Tolk. 2022. Simulation and wargaming. John Wiley & Sons, Incorporated.
    11. Baldwin, D. A. (1997). "The Concept of Security." Review of International Studies, 23(1), 5-26.
    12. Buzan, B. (1991). People, States & Fear: An Agenda for International Security Studies in the Post-Cold War Era. Harvester Wheatsheaf.
    13. Clarke, R. A., & Knake, R. (2010). Cyber War: The Next Threat to National Security and What to Do About It. HarperCollins.
    14. Collier, P., & Hoeffler, A. (2004). "Greed and Grievance in Civil War." Oxford Economic Papers, 56(4), 563-595.
    15. Freedman, L. (2006). The Transformation of Strategic Affairs. Routledge.
    16. Gurr, T. R. (2000). Why Men Rebel. Princeton University Press.
    17. Held, D. (2006). Models of Democracy. Stanford University Press.
    18. Lake, D. A., & Morgan, P. M. (1997). Regional Orders: Building Security in a New World. Penn State Press.
    19. Levitsky, S., & Way, L. A. (2010). Competitive Authoritarianism: Hybrid Regimes After the Cold War. Cambridge University Press.
    20. Rotberg, R. I. (2004). When States Fail: Causes and Consequences. Princeton University Press.
    21. Wolf, S., & Wimmer, A. (2003). "State Formation and Governance in the Third World." Comparative Political Studies, 36(7), 772-800.