An explanatory framework for analyzing the cognitive-perceptual logic of Iraqi society (Case study: occupation problem)

Document Type : Original Article

Authors

1 Imam Sadeq University,Tehran

2 member of scientific board of Imam Sadeq University

Abstract

Iraq has a complex and multifaceted society. Analysts generally face many difficulties in analyzing this society. The sometimes contradictory and unpredictable behavior of this society has been seen many times. The current research seeks to estimate the sources and cognitive foundations of Iraqi society in the political-social field. The main question of the research is that the resources and cognitive logic of the Iraqi society can be identified and articulated in the form of what components and indicators, and is it possible to provide a framework for the analysis of this region and the psycho-social cognitive structure? From the perspective of the authors, the foundations and cognitive-perceptual resources of Iraqi society can be analyzed in five interwoven areas: Islamic; Iraqi nationalism; socialist; (post) modernist; and historical In order to understand or even future study any political-social phenomenon and process in Iraq, one must go to these principles and analyze categories in relation to them. As a case study in this investigation of the occupation of Iraq, the quality of the Iraqi society's approach to this issue, as well as its results and ideas for the Iraqi society, including the elites, civil society, and the masses, will be examined.

Keywords


  • منابع

    الف- فارسی و عربی

    • قرآن کریم.
    • ارغوانی پیرسلامی، فریبرز؛ صالحی، سیدجواد؛ و عابدی، مرضیه (1396). «بنیان‌های جامعه‌شناسی گسست در امنیت‌‌ ملی عراق نوین»، فصلنامه مدیریت و پژوهش‌‌های دفاعی، 16 (85)، 145-172.
    • افشون، تورج (1399). جامعه‌شناسی سیاسی عراق با تأکید بر نقش آمریکا در شکاف‌های هویتی-قومی. تهران : انتشارات عقل سرخ.
    • اکبری، مرتضی (1399). تاریخ سیاسی عراق پس از سقوط صدام حسین (از 2003 تا 2020 میلادی). ایلام: انتشارات هاوار .
    • الودری، علی (1391). تاریخ عراق: دیدگاه اجتماعی از تاریخ عراق. ترجمه هادی انصاری. تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
    • الوردی، علی (1425). لمحات الاجتماعیة من تاریخ العراق الحدیث. قم: المکتبة الحیدریة.
    • الوردی، علی (2012). شخصیة الفرد العراقی. لندن: منشورات دار لیلی.
    • انطونیوس‌، جورج (1987). یقظه‌ العرب‌: تا‌ریخ‌ حرکه‌ العرب‌ القومیه. بیروت: دارالعلم‌ للملایین‌.
    • بالازاده، زهره؛ اشرفی، امراله؛ و بارانی، فرهاد (1394). «بررسی واکنش ایران به چالش‌‌ها و تحریم‌‌های بین‌‌‌المللی از منظر سازه‌‌‌انگارانه»، فصلنامه پژوهش‌‌های روابط بین‌‌‌الملل، 8 (32)، 114-67.
    • پاکزاد، جهانشاه؛ بزرگ، حمیده (1395). الفبای روانشناسی محیط برای طراحان. تهران: انتشارات آرمان‌شهر.
    • پرایس، ریچارد؛ رئوس اسمیت، کریستین (1385). «رابطه خطرناک؟ نظریه انتقادی روابط بین‎الملل و مکتب سازه‎انگاری». در اندرو لینکلیتر: نوواقع‌گرایی، نظریه انتقادی و مکتب برسازی. ترجمه علیرضا طیب، تهران، دفتر مطالعات سیاسی وزارت خارجه.
    • تبرائیان، صفاءالدین (1391). انتفاضه شعبانیه حماسه مقاومت اسلامی ملت عراق. تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
    • خلیل، بشری (1399). «وکیل مدافع شیطان»، مجله عصر اندیشه، (24)، 67-127.
    • رجایی‌پور، مصطفی؛ خالقی بایگانی، عزیز؛ و احمری، حسین (1398). «نفی سلطه‌گری و سلطه‌پذیری در آیات 279 بقره، 141 نساء و 83 قصص». فصلنامه آموزه‌های قرآنی، 16 (30)، 180-155.
    • رحمانی، محمد (1382). «قاعده نفی سبیل از منظر فریقین»، فصلنامه مجله طلوع، (6)، بازیابی از: ir/qtr7c8.
    • رشیدی، مصطفی (1390). کردارهای جغرافیایی و تبیین سیاست خارجی به‌عنوان کرداری ژئوپلیتیکی. پایان‌نامه کارشناسی ارشد جغرافیای سیاسی، دانشکده جغرافیا دانشگاه تهران.
    • الزبیدی، حسن لطیف؛ محمدالعبادی، نعمه؛ و لافی السعدون، عاطف (2008). عراق در جستجوی آینده. ترجمه علی شمس. تهران: انتشارات اندیشه‌سازان نور.
    • سجادی، مهدی (1379). «تربیت اخلاقی از منظر پست‌مدرنیسم و اسلام (بررسی و نقد تطبیقی مبانی و اصول)». فصلنامه مسائل کاربردی تعلیم و تربیت اسلامی، 1 (2)، 47-90.
    • سلیمی، حسین (1386). «نگرشی سازه‌‌‌انگارانه به هویت ملی در ایران»، فصلنامه مطالعات ملی، 8 (3)، 31-53.
    • شاه‌چراغی، آزاده (1388). «تحلیل فرآیند ادراک محیط باغ ایرانی بر اساس نظریه روانشناسی بوم‌شناختی»، نشریه هویت شهر، 3 (5)، 71-84.
    • شیخ صدوق (1343). من لایحضره الفقیه. جلد 4. قم: دفتر انتشارات اسلامی.
    • عابدی، شیما؛ حنایی، تکتم (1401). «واکاوی نقش عوامل ادراکی-شناختی بر الگوهای رفتاری کودکان با تأکید بر هوش هیجانی مورد پژوهی: محله سجاد مشهد»، نشریه مطالعات بین‌‌‌رشته‌‌ای در تعالی معماری و شهرسازی، 1 (2)، 157-176.
    • عطائی، فرهاد؛ واسعی‌‌‌زاده، نسیم (1392). «از روابط فرهنگی تا نظریه فرهنگی روابط بین‌‌الملل: مروری بر نقش فرهنگ در روابط بین‌‌‌الملل»، فصلنامه تحقیقات سیاسی و بین‌‌‌المللی، 5 (15)، 19-42.
    • کاگلین، کن (1400). صدام؛ از ظهور تا سقوطش. جلد اول، ترجمه بیژن اشتری. تهران: نشر ثالث.
    • لاکلا، ارنستو (1395). تحلیل گفتمان سیاسی؛ امر سیاسی به‌مثابه یک برساخته گفتمانی. ترجمه امیر رضایی‌پناه و سمیه شوکتی مقرب. تهران: انتشارات تیسا.
    • متقی، ابراهیم و کاظمی، حجت (1386). «سازه‌‌انگاری، هویت، زبان و سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران»، فصلنامه سیاست، 37 (4)، 209-237.
    • مجتهدی زنجیرآباد، ابوالقاسم؛ عیوضی، محمدرحیم (1397). «بررسی نظریه سازه‌‌‌انگاری در حوزه مطالعاتی روابط بین‌‌‌الملل و لزوم به‌کارگیری آن در راهبرد سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران»، فصلنامه راهبرد، 27 (4)، 177-205.
    • محرمی، توحید (1394). «اشغال سرزمینی و پیامدهای فرهنگی آن (مطالعه موردی اشغال عراق)»، فصلنامه مطالعات فرهنگ-ارتباطات، 16 (31)، 199-223.
    • محمدکاظم، عباس (1984). ثورة الخامس عشر من شعبان. بنگلادش: مرکز الشباب المسلم.
    • مرکز البیدر للدراسات و التخطیط (2023). بالأرقام عدد مستخدمی مواقع التواصل الاجتماعی فی العراق. فی: مرکز البیدر للدراسات و التخطیط. بازیابی از: https://www.baidarcenter.org/posts/2194
    • مریجی، شمس‌الله (1387). مبانی فکری و زمینه‌های اجتماعی جریان‌های معاصر عراق. قم: بوستان کتاب قم.
    • مشیرزاده، حمیرا (1383). «گفتگوی تمدن‌‌ها از منظر سازه‌‌‌انگاری»، مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی، 24 (63)، 169-202.
    • مشیرزاده، حمیرا (1384). تحول در نظریه‌‌های روابط ‌بین‌‌الملل. تهران: انتشارات سمت.
    • مشیرزاده، حمیرا (1390). «تحولات جدید نظری در روابط بین‌‌الملل زمینه مناسب برای نظریه‌‌پردازی بومی»، نشریه پژوهشنامه علوم سیاسی، 6 (2)، 165-204.
    • منتی، ایوب (1399). «خیزش مجدد ناسیونالیسم عربی عراقی در عراق (2003-2020)»، فصلنامه روابط خارجی، 12 (1)، 131-161.
    • نصری، قدیر (1385). «پست‌مدرنیسم و الزامات روش‌‌شناختی»، فصلنامه مطالعات راهبردی، 9 (31)، 8-30.
    • یزادانی، عنایت‌‌الله؛ شیخ حسینی، مختار (1392). «بحران هویت در عراق معاصر: واکاوی علل و زمینه‌‌ها»، فصلنامه سیاست، 43 (1)، 217-235.

     

      ب- منابع انگلیسی

    • Bunton, Martin (2008). “From Developmental Nationalism to the End of Nation-State in Iraq?”, Third World Quarterly, 29 (3), 631-646.
    • CISR (2020). “ Nationwide Public Opinion Poll Of Iraqi Citizens”, Center for Insights in Survey Research. Retrieved: https://www.iri.org/wp-content/uploads/2020/12/irq-20-ns-01-pt-public.pdf.
    • Copan, Paul (2007). “What is Postmodernism”. Retrieve from: North American Mission Board. At: http://www.4truth.net/%20on%20October%2023,%202012.
    • Focous Economics (2023). “Iraq Unemployment”. Focous Economics, Retrieved from: https://www.focus-economics.com/country-indicator/iraq/unemployment.
    • Franzén ,John (2011). “The problem of Iraqi nationalism”, National Identities, 13 (3), 217-234.
    • Hossain, Dewan Mahboob; Karim, M. M. Shariful (2013). “Postmodernism: Issues and Problems”, Asian journal of social sciences and humanities, 2 (2), 173-181.
    • Iraq Centre for Rearch and Strategic Studies (2006). “Public Opinion Survey in Iraq: Security & Political Situations”, Iraq Centre for Rearch and Strategic Studies.
    • Kubalkova, Vendulka (2016). Foreign Policy in a Constructed World. New York: Routledge.
    • Lebow, Richard Ned (2009). A Cultural Theory of International Relations. Cambridge University Press.
    • ORB Intternational (2020). Iraq 20 year anniversary, ORB Intternational.
    • Özoğlu, Hakan (2001).” Nationalism and Kurdish Notables in the Late Ottoman–Early Republican Era”, International Journal of Middle East Studies, 33 (3), 383-409.
    • Program on International Policy Attitudes (2006). “The Iraqi Public on the US Presence and the Future of Iraq”. Retrieve from: University of Maryland, At: http://hdl.handle.net/1903/10157.
    • Rear, Michael (2008). Intervention, Ethnic Conflict and State-Building in Iraq; A Paradigm for the Post-Colonial State. New York: Routledge.
    • Sanford, Jonathan (2003). “Iraq's economy: Past, present, future”, Congressional Research Service, Retrieve from: ir/bolkbg.
    • Schwartz , Michael (2008). War Without End: The Iraq War in Context. Haymarket Books.
    • Tessler, Mark (2005). “Iraqi Assessments of the U.S. Presence in Their Country”, The Journal of the International institute, 13 (1), Retrieve: http://hdl.handle.net/2027/spo.4750978.0013.103
    • Vine, David (2021). “Creating Refugees: Displacement Caused by the United States”, Watson Institute, Post-9/11 Wars.

     

    پ- منابع اینترنتی

    • بوش، جورج دبلیو (2003). «خطاب الرئیس بوش حول الحرب مع العراق فی 19 مارس 2003»، قابل دسترسی در: ir/a5w4n6.
    • روبنز، مایکل (2023). «نبض العراق فی الذکرى العشرین للغزو، البارومیتر العربی». قابل دسترسی در: https://www.arabbarometer.org/ar/2023/03/12822.
    • سرکیس نعوم (1390). «امریکایی‌ها چقدر در فساد مالی عراق دست داشتند؟»، دیپلماسی ایرانی، 27 بهمن، قابل دسترسی در: ir/or7sha.
    • سیستانی، سید علی (2003). «بیانیه دفتر معظم له در قم درباره تدوین قانون اساسی عراق»، 29 شهریور، پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر مرجع عالی‌قدر آقای سید علی حسینی سیستانی، قابلیت دسترسی از: https://www.sistani.org/persian/statement/1527.
    • فارس (1388). «آمریکایی به علت فساد مالی در عراق محکوم شدند»، فارس نیوز، دوم اسفند، قابل دسترسی در: ir/rbtcb7.