واکاوی تأثیر تنش در روابط خارجی ایران و عربستان بر سیاست نفتی دو کشور

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار و عضو هیئت‌علمی دانشگاه صنعتی مالک اشتر

2 دانشجوی کارشناسی ارشد روابط بین‌الملل گرایش دیپلماسی کنترل تسلیحات دانشگاه صنعتی مالک اشتر

3 کارشناس ارشد روابط بین‌الملل از دانشگاه خوارزمی

چکیده

ایران و عربستان از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان و صادرکنندگان نفت در خاورمیانه محسوب می‌شوند. با وجود مشارکت و همکاری دو کشور در سازمان اوپک در طول چند دهه­ اخیر، شواهد فراوانی از تقابل سیاست نفتی دو کشور تحت تأثیر تنش­ها در روابط خارجی میان آن‌ها مشاهده شده است. با تحولاتی که در منطقه به‌ویژه پس از سقوط صدام در عراق رقم خورد، شرایط تقابلی سیاست نفتی دو کشور تشدید شد. در همین راستا مقاله­ حاضر تلاش کرده سرایت تنش روابط خارجی ایران و عربستان به سیاست نفتی دو کشور را واکاوی نماید. سؤال اصلی تحقیق این است که روابط خارجی ایران و عربستان چه تأثیری بر سیاست نفتی دو کشور داشته است؟ فرضیه­ای که مورد آزمون قرار گرفته این است که تنش در سیاست نفتی ایران و عربستان در سال‌های 1397–1384 به سبب افزایش تنش و تقابل میان دو کشور در منطقه و احساس ضعف عربستان در رقابت با ایران بوده است. روش تحقیق مقاله تبیینی است. طبق یافته‌های این پژوهش، سرایت سیاست از مسائل خارجی به مسائل انرژی تنها زمانی قابل تصور است که کشوری که در رقابت­های منطقه­ای احساس تهدید می‌کند از ظرفیت نفتی بالایی برخوردار باشد که عربستان این‌گونه است؛ زیرا که عربستان از نظر ظرفیت تولید و صادرات و همچنین تأثیرگذاری بر اوپک، توانایی­اش بسیار بالاتر از ایران است و بر اساس این یافته‌ها به مسئولان سیاست خارجی کشور پیشنهاد شده که در تنظیم روابط خارجی و سیاست منطقه­ای کشور در ارتباط با عربستان، همواره احتمال توسل عربستان به جنگ نفتی علیه کشور را در نظر داشته باشند.

کلیدواژه‌ها