روندها و سناریوهای همگرایی آینده ایران و روسیه مبتنی بر انتقال انرژی خزر

کشاورز ترک, عین‌الله; نهادی, هادی; ادیب مهر, محمدناصر

روندها و سناریوهای همگرایی آینده ایران و روسیه مبتنی بر انتقال انرژی خزر

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

¹ استادیار دانشگاه بین‎المللی امام خمینی(ره) قزوین

² دکترای مدیریت دولتی (منابع انسانی) و پژوهشگر ارشد پژوهشگاه علوم و معارف دفاع مقدس

³ کارشناسی ارشد علوم سیاسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد زنجان و مدرس دانشگاه پیام نور

چکیده

روندها و پیشران‌های تأثیرگذار بر روابط ایران و روسیه با تحولات متفاوت روبه‎رو شده است و بستر نوینی را برای همکاری‌های دو کشور مهیا نموده است. در دهه گذشته روسیه در عرصه‌های مختلفی با غرب به تقابل برخاست که بحران اوکراین، بحران کوزوو، بحران گرجستان (جدایی اوستیای جنوبی)، استقرار سپر موشکی آمریکا در چک، گسترش ناتو در شرق و... ازجمله این تقابل‌ها محسوب می‌شود. یکی از عرصه‌های مهم دیگر که تقابل جدی روسیه و غرب را به دنبال داشته، انرژی خزر است. خط لوله انتقال گاز خزر به اروپا از طریق روسیه، خط لوله باکو ـ تفلیس ـ جیهان و خط لوله ناباکو، مؤلفه‌هایی هستند که بر روابط روسیه و اروپا تأثیر به‏سزایی دارند. با توجه به رویکرد جدید غرب برای یافتن منبع انرژی جدید و خروج از وابستگی به انرژی خلیج‌فارس به نظر می‌رسد که منابع انرژی خزر نقش راهبردی را ایفا خواهند نمود. نفوذ آمریکا و غرب در کشورهای ساحلی دریای خزر موجب انشقاق بین استراتژی آنان با روسیه برای صدور انرژی شده است. در این بین همگرایی ایران و روسیه که اغلب مواضع مشابهی در قبال غرب اتخاذ کرده‌اند می‌تواند نتایج مثبت و اثرگذاری را به دنبال داشته باشد. لذا بر اساس آینده تحولات سیاسی - اقتصادی منطقه و بازار انرژی خزر، روندها و سناریوهای همگرایی آینده ایران و روسیه با استفاده از روش عدم قطعیت بحرانی، شناسایی و تبیین شده است.

کلیدواژه‌ها