1
استاد و عضو هیئت علمی گروه علوم سیاسی دانشگاه تهران
2
دانشجوی دکترای مطالعات منطقه‌ای گرایش مطالعات آمریکای شمالی دانشگاه تهران
چکیده
ساختار نظام بینالملل در سال‌های بعد از جنگ سرد در وضعیت ابهام، آشوب و ستیز قرار گرفته است. ایالات‌متحده که محور اصلی سیاست‌های خود را موازنه قدرت قرار داده بود، در دوران جدید از سازوکارهای بی‌ثبات‌ساز منطقه‌ای و جنگ‌های نیابتی بهره گرفته است. چنین الگویی، زمینه شکل‌‌گیری نیروهای تکفیری و گروه‌هایی را ایجاد نمود که معطوف به رویارویی با حوزه نفوذ ایران در منطقه بوده است. با گذر جوامع بشری از شیوههای زندگی کشاورزی و صنعتی و سپس ارتقا به عصر تکنولوژی، آن موجودیت‌های سیاسی که توانستند خود را با این جریان همگام سازند و یا گاهی پیشرو در این جهت بودند، گوی سبقت را از سایرین ربودند و با کسب ذخیرهای از قدرت و ثروت، حوزه تعریف منافع خود را گسترده‌تر تعریف کردند و در این مسیر به پیش رفتند. به همین تناسب نقاطی از زمین که ارمغانبخش کسب قدرت و جایگاه برتر بود به نحوی فزون توجه آن‌ها را به خود جلب کرد. منطقه خاورمیانه از دیرباز به دلیل موقعیت راهبردی در پهنه جغرافیایی، ذخایر انرژی فراوان و حساسیت فوق‌العاده ژئوکالچر، خود مطمح نظر قدرت‌های برتر نظام بینالملل بوده است تا بدان پایه که این منطقه و در مرکز آن خلیج‌فارس را قلب جدید یا هارتلند جدید جهان نامیده‌اند. قدرت‌های بزرگ عمده در این منطقه دو دولت انگلیس و آمریکا بودهاند که هرکدام به تناسب سیاست‌ها و عملکرد خود در این منطقه منشأ تحولات بنیادین گشتند. این پژوهش بر پایه این سؤال شکل گرفته است که حضور قدرت‌های بزرگ چه تأثیری بر وقوع جریان‌های افراطی در خلیج‌فارس داشته است و آنچه به‌عنوان حدس پژوهشی (فرضیه) مطرح میگردد این است که گرچه این کشورها برای کسب منافع حداکثر نیازمند امنیت بودهاند، اما ابایی از بحرانآفرینی آن زمان که این رخداد در جهت منافع آن‌ها قرار داشته است، نداشتند. روش به کار گرفته شده در این بررسی، از نوع توصیفی-تحلیلی می‌باشد.
متقی, ابراهیم و اعتمادی نیا, انسیه . (1400). جریان‌های افراطی، جنگ‌های نیابتی و فضای آشوب در جنوب غرب آسیا. فصلنامه محیط شناسی راهبردی ج.ا.ایران, 5(4), 53-66.
MLA
متقی, ابراهیم , و اعتمادی نیا, انسیه . "جریان‌های افراطی، جنگ‌های نیابتی و فضای آشوب در جنوب غرب آسیا", فصلنامه محیط شناسی راهبردی ج.ا.ایران, 5, 4, 1400, 53-66.
HARVARD
متقی, ابراهیم, اعتمادی نیا, انسیه. (1400). 'جریان‌های افراطی، جنگ‌های نیابتی و فضای آشوب در جنوب غرب آسیا', فصلنامه محیط شناسی راهبردی ج.ا.ایران, 5(4), pp. 53-66.
CHICAGO
ابراهیم متقی و انسیه اعتمادی نیا, "جریان‌های افراطی، جنگ‌های نیابتی و فضای آشوب در جنوب غرب آسیا," فصلنامه محیط شناسی راهبردی ج.ا.ایران, 5 4 (1400): 53-66,
VANCOUVER
متقی, ابراهیم, اعتمادی نیا, انسیه. جریان‌های افراطی، جنگ‌های نیابتی و فضای آشوب در جنوب غرب آسیا. فصلنامه محیط شناسی راهبردی ج.ا.ایران, 1400; 5(4): 53-66.
)