.تحلیل الگوی رفتاری دخالت‌های ایالات متحده در ایران (متغیرها، تاثیرات و راهکارها)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه مطالعات منطقه ای، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

2 دانشجوی دکتری روابط بین الملل، دانشکده حقوق، علوم سیاسی و الهیات، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

3 عضو هیئت علمی پژوهشگاه مطالعات راهبردی، تهران، ایران

چکیده

نگاه تاریخی به رخدادهای پس از جنگ جهانی دوم، ردپای مداخله به عنوان یکی از ابزارهای مهم سیاست خارجی ایالات متحده را به خوبی نشان می‌دهد. واشنگتن با گذار از دوران انزوای سیاسی، تا پایان جنگ جهانی اول در عرصه بین‌المللی حضور جدی پیدا نکرد و توجه سیاست خارجی آن بیشتر به حوزه آمریکای مرکزی و جنوبی معطوف بود؛ اما شالوده حضور ایالات‌متحده و حذف و تضعیف دیگر رقبا در عرصه بین‌المللی در همین زمان بنا نهاده شد. تا قبل از فروپاشی شوروی، این دخالت‌ها بیشتر کشورهای بلوک شرق را هدف گرفته بود، پس از پیروزی انقلاب اسلامی خصوصاً پس از پایان جنگ تحمیلی، بالا رفتن گسترده هزینه تقابل مستقیم نظامی با ایران، راهبردهای مقابله‌جویانه آمریکا را با گسست روبه‌رو و روند دخالت‌های ایالات‌متحده در ایران، با روش‌های تازه‌ای ادامه پیدا کرد و تا امروز نیز ادامه داشته است. این پژوهش به‌طور خاص با هدف یافتن تأثیر، پیامدها و راهکارهای مداخله آمریکا و متحدانش در امنیت داخلی جمهوری اسلامی ایران و ترسیم الگوی این دخالت‌ها طراحی شده است. در این راستا پژوهش ابتدا با بررسی مفهومی مداخله، با استفاده از آرای نخبگانی، به شناسایی، وزن‌دهی و تحلیل کمی و کیفی اصلی‌ترین متغیرهای تأثیرگذار در روند دخالت‌های ایالات‌متحده در ایران در حوزه‌های اقتصادی، سیاسی، امنیتی، فناوری و فرهنگی پرداخته، در نهایت با ترسیم مدل دخالت ایالات‌متحده، به ارائه راهکارهایی برای مقابله با این مداخلات مبادرت ورزیده است. یافته‌های پژوهش حاکی از آن است که جنگ ترکیبی، تخریب سرمایه اجتماعی، سناریوسازی، دروغ‌پردازی و کشته‌سازی و ائتلاف‌سازی و اجماع‌سازی از اصلی‌ترین ابزارهای نوین دخالت ایالات‌متحده در ایران است.

کلیدواژه‌ها