نسبت شناسی سرمایه اجتماعی و مقاومت پایدار (مطالعه موردی حکومت پیامبر اکرم (ص))

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترای حقوق دانشگاه آزاد تهران

2 کارشناسی ارشد فقه مدرسه عالی مطهری

چکیده

حاکمیتی که بر مدار ارزش‌های الهی شکل گرفته باشد، همواره مورد هجمه دشمنان خواهد بود به گونه‌ای که اگر درون حاکمیت الهی نسبت به دشمنان مقاومتی صورت نگیرد، پاشیده شدن حکومت گریز ناپذیر خواهد بود. سامان یافتن این پژوهش با این هدف است که نشان دهد رابطه مستقیمی بین مقاومت و سرمایه اجتماعی وجود دارد؛ بدین معنا که مقاومت بدون سرمایه اجتماعی همواره مقاومت شکننده‌ای خواهد بود و اگر حاکمیت دنبال مقاومت پایدار است یکی از لوازم اصلی‌اش، افزایش سرمایه اجتماعی است. در همین راستا، بهترین الگوی حکومت که دارای سرمایه اجتماعی بالایی بود، حکومت پیامبر اسلام(ص) است. با این تفاسیر، پژوهش حاضر به دنبال پاسخ به این پرسش است که: سرمایه اجتماعی بالای دوران حکومت پیامبر اسلام(ص) ناشی از چه عواملی بوده است؟ و اینکه چه نسبتی میان «سرمایه اجتماعی» و «مقاومت پایدار» در عصر حکومت پیامبر اکرم(ص) برقرار بوده است؟ یافته‎های پژوهش حاضر با کاربست روش «توصیفی-تحلیلی و اسنادی» و بهره گیری از نظریه سرمایه اجتماعی «بوردیو» و بررسی سیره و حکومت پیامبر خدا(ص) نشان می دهد که حکومت حضرت از سرمایه اجتماعی بالایی برخوردار بوده است و این مساله معلول عواملی چون صداقت پیامبر خدا ص، تقویت روحیه ایثار توسط رسول خدا ص، بستن عقد اخوت بین اصحاب توسط حضرت و... می‌باشد. نتیجه حداکثری بودن سرمایه اجتماعی (اعتماد، مشارکت، اعتبار، همکاری، همبستگی و انسجام اجتماعی و...) در حکومت پیامبر (ص) را می‌توان در مقاومت مسلمانان در عرصه‌های نظامی، فرهنگی و اقتصادی مشاهده کرد.

کلیدواژه‌ها