بررسی و تحلیل تأثیرگذاری عوامل ژئوپلیتیک بر روابط نظامی ایران و پاکستان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار علوم سیاسی دانشگاه امام علی(ع)

2 استایار روابط بین الملل دانشگاه امام علی (ع)

3 استایار اقلیم شناسی دانشگاه امام علی(ع)

4 دانش آموخته جغرافیای نظامی دانشگاه امام علی(ع)

چکیده

آشنایی با کدهای ژئوپلیتیک کشورهای همسایه نقش مؤثری در اتخاذ سیاست خارجی و سیاست‌گذاری دفاعی متناسب دارد. در این میان، شناخت عوامل ژئوپلیتیکی تأثیرگذار بر روابط نظامی با کشور پاکستان از اولویت‌های مهم سیاست خارجی و دفاعی کشور ایران است، که می‌تواند با شناخت دقیق نوع و میزان تأثیرگذاری عوامل ژئوپلیتیکی بر روابط نظامی دو کشور، بسترساز اتخاذ راهبردهای مناسب در راستای تأمین منافع ژئوپلیتیکی کشور باشد. پژوهش حاضر با هدف شناسایی عوامل ژئوپلیتیکی تأثیرگذار بر روابط نظامی دو کشور ایران و پاکستان و شناخت مهم‌ترین ابعاد و مؤلفه‌های تأثیرگذار بر روابط دو کشور و تعیین اولویت و اهمیت هرکدام از مؤلفه‌ها صورت گرفته است. با توجه به ماهیت موضوع پژوهش حاضر و مؤلفه‌های مورد بررسی در آن، روش اجرای پژوهش حاضر از نوع ترکیبی ‌(‌‌کیفی- کمی) و از نظر هدف کاربردی است که روش پژوهش در بخش کیفی توصیفی- تحلیلی بوده و در بخش کمی از روش تحلیل سلسه‌مراتبی تاپسیس استفاده شد. این پژوهش از عوامل مهم ژئوپلیتیکی شامل: عوامل ژئواستراتژیک، ژئوکالچر، ژئواکونومیک و هیدروپلیتیک به همراه 29 مؤلفه در سه معیار اصلی : 1. میزان اهمیت،2. بسترسازی مثبت 3. مداخله‌گری استفاده و مورد بررسی، تحلیل و رتبه‌بندی قرار گرفت. براساس نتایج به‌دست‌آمده مشخص شد عوامل ژئواستراتژیک با کسب میانگین نمره 30 در جایگاه نخست تأثیرگذاری و پس از آن عوامل ژئوکالچر با کسب نمره میانگین 28 در جایگاه دوم و پس از آن عوامل ژئواکونومیک با کسب نمره‌ی میانگین 2/27 در جایگاه سوم تأثیرگذاری و نهایتا عوامل هیدروپلیتیک با کسب نمره 8/14 در جایگاه چهارم قرار دارند.

کلیدواژه‌ها