واکاوی پیامدهای طوفان الاقصی بر امنیت ملی رژیم صهیونیستی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشجوی دکتری مطالعات منطقه ای دانشگاه امام حسین (ع)

چکیده

عملیات طوفان الاقصی را می‌توان بزرگ‌ترین، مهم‌ترین و پرثمرترین عملیات گروه‌های فلسطینی علیه رژیم صهیونیستی در طول 75 سال اخیر دانست که نه‌تنها معادلات امنیتی زیر منطقۀ شامات، بلکه معماری امنیتی- سیاسی کل منطقۀ غرب آسیا را متحول کرده است. طوفان الاقصی، شکست اطلاعاتی-امنیتی بزرگی برای رژیمی به‌حساب می‌آید که در شکوه داشتن دستگاه امنیتی- نظامی قدرتمند و شکست‌ناپذیر غوطه‌ور شده بود و چنین امری به نوبه خود، بسیاری از برساخت‌هایی که در مورد رژیم صهیونیستی شکل گرفته بود را تغییر خواهد داد. بر همین اساس، مقالۀ حاضر به روش توصیفی-تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه‌ای و اسنادی، در پی پاسخ دادن به این سوال است که عملیات طوفان الاقصی چه پیامدهایی بر امنیت ملی این رژیم داشته است؟. فرضیه تحقیق این است که عملیات گروه‌های فلسطینی در هفت اکتبر، پیامدهای منفی بر امنیت ملی رژیم صهیونیستی در ابعاد نظامی، سیاسی، اجتماعی و اقتصادی داشته است. بر همین اساس، یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد که عملیات گروه‌های فلسطینی در هفت اکتبر 2023، نه‌تنها تبعات داخلی و منطقه‌ای برای رژیم صهیونیستی داشته، بلکه از ابعاد بین‌المللی نیز امنیت ملی این رژیم را تهدید کرده است و ناکارآمدی دستگاه‌های اطلاعاتی رژیم صهیونیستی و همچنین عدم تحقق دکترین نظامی این رژیم، در کنار معضلات داخلی و اقتصادی و همچنین چالش‌ در حوزه سیاست خارجی پس از عملیات طوفان الاقصی، ارکان امنیت ملی رژیم صهیونیستی را در ابعاد گوناگون تحت‌الشعاع قرار داده است که این امر می‌تواند در آینده چالش‌های بنیادین و طولانی مدتی برای رژیم صهیونیستی به‌وجود آورد.

کلیدواژه‌ها


  • منابع

    الف- فارسی

    • بصیری، محمدعلی (1380). «تحول مفهوم امنیت ملی»، فصلنامه اطلاعات سیاسی- اقتصادی، 15 (163-164)، 166-173.
    • بوزان، باری (1397). مردم، دولت‌ها و هراس. ترجمه گروه پژوهشکده مطالعات راهبردی، تهران: اندیشکده مطالعات راهبردی.
    • دهقانی فیروزآبادی، سید جلال (1396). اصول و مبانی روابط بین‌الملل. جلد دوم، تهران: انتشارات سمت.
    • سیاق (1402). «اقرار سایت اسرائیلی به تأثیرات منفی اقتصادی تهدیدات انصار الله بر رژیم صهیونیستی و شرکت زیم». قابل دسترسی در: https://syaaq.com.
    • عبدالله‌خانی، علی (1398). نظریه‌های امنیت. تهران: انتشارات ابرار معاصر.
    • ماندل، رابرت (1398). چهره متغیر امنیت ملی. تهران: انتشارات پژوهشکده مطالعات راهبردی.
    • مرکز راساناه (مؤسسه بین‌المللی مطالعات ایران) (2023). «عملیات طوفان الاقصی: علل و پیامدها و سناریوهای احتمالی»، قابل دسترسی در: https://rasanah-iiis.org/parsi.
    • مقومی، امیررضا (1402). «چرا رژیم صهیونیستی غافلگیر شد»، روزنامه فرهیختگان. کد خبر: 87068، قابل دسترسی در: https://farhikhtegandaily.com/news.
    • مقومی، امیررضا؛ قادری کنگاوری، روح‌الله (1401). «تغییر و تداوم در اصول امنیت ملی رژیم صهیونیستی»، فصلنامه محیط‌شناسی راهبردی جمهوری اسلامی ایران، 6 (19)، 9-38.
    • نحاس، ف. (1400). اسرائیل شناسی 2020؛ نهادهای نظامی و امنیتی. ترجمه محمدجواد اخوان، جلد چهارم، تهران: نشر دیدمان.
    • نور نیوز. (1402). «اراضی اشغالی دیگر جای زندگی نیست»، قابل دسترسی در: https://nournews.ir/n/160098.

    ب- انگلیسی

    • Arab Center for Research and Policy Studies (2023). “Arab Public Opinion about the Israeli War on Gaza”, Arab Center for Research and Policy Studies, available at: https://www.dohainstitute.org/en/News/Pages/arab-public-opinion-about-the-israeli-war-on-gaza.aspx.
    • Arabbarometer (2023). “Image of Global and Regional Powers in MENA dramatically affected in Tunisia following Israel’s War on Gaza”, arabbarometer, Available at: https://www.arabbarometer.org/2023/12/image-of-global-and-regional-powers-in-mena-dramatically-affected-in-tunisia-following-israels-war-on-gaza/.
    • Bajoghli, Narges & Nasr, Vali (2024). “How the War in Gaza Revived the Axis of Resistance”, foreign affairs, Available at: https://www.foreignaffairs.com/united-states/how-war-gaza-revived-axis-resistance.
    • Bar, S. (2020). “Israeli strategic deterrence doctrine and practice”, Comparative Strategy, 39 (4), 321-353.
    • Berlinger, J. (2023). A Pearl Harbor moment: Why didn’t Israel’s sophisticated border security stop Saturday’s attack?, Available at: https://edition.cnn.com/2023/10/07/middleeast/israel-gaza-border-security-intl/index.html.
    • Braw, Elisabeth (2023). “The War With Hamas Could Threaten Israel’s Imports”, foreign policy, Available at: https://foreignpolicy.com/2023/10/24/israel-hamas-war-gaza-shipping-imports-food-ports.
    • Burke, J. (2023). “As the ceasefire ends, a question from history lingers: will Israel win the battle but lose the war against Hamas?”, guardian, Available at: https://www.theguardian.com/world/2023/dec/02/as-the-ceasefire-ends-a-question-from-history-lingers-will-israel-win-the-battle-but-lose-the-war-against-hamas.
    • Byman, Daniel (2023). “A Future Look Back at Israel’s War on Hamas”, foreign policy, Available at: https://foreignpolicy.com/2023/12/26/a-future-look-back-at-israels-war-on-hamas/.
    • Civcik, Zeynep. (2004). The Israeli Security Policy: Changes And Continuities. A Thesis Submitted To The Graduate School Of Social Sciences Of Middle East Technical University.
    • Dana, Tariq. (2023). The Fall of the Iron Wall: Israeli Military Doctrine in Crisis after Al-Aqsa Flood, Available at: https://www.dohainstitute.org/en/PoliticalStudies/Pages/the-fall-of-the-iron-wall-israeli-military-doctrine-in-crisis-after-al-aqsa-flood.aspx.
    • Dekel, U & Kurz, A & Shusterman, N. (2023). “The Palestinian Arena: Reshuffling the Cards”, Strategic Analysis for Israel 2023. Available at: https://www.inss.org.il/wpcontent/uploads/2023/02/StrategicAssessment.
    • Egel, D. (2023). “From the Ashes of Hamas-Israel War, Can Economics Drive Peace?”, Available at: https://www.rand.org/pubs/commentary/2023/11/from-the-ashes-of-hamas-israel-war-can-economics-drive.html.
    • Fantappie, M & Nasr, V. (2023). “The War That Remade the Middle East”, foreign affairs, Available at: https://www.foreignaffairs.com/middle-east/war-remade-middle-east-fantappie-nasr.
    • Gering, T. (2023). “In the Wake of the War in Israel: Antisemitism in China Reaches New Heights”, Available at: https://www.inss.org.il/social_media/in-the-wake-of-the-war-in-israel-antisemitism-in-china-reaches-new-heights/.
    • (2023). “Operation Al-Aqsa Storm: Impact on Israeli Economy”, Available at: https://gtn24.com/world/2604-operation-al-aqsa-storm-impact-on-israeli-economy.html.
    • Inbar, Efraim (2023). “What can we learn so far from the war on Hamas?”, Available at: https://jiss.org.il/en/inbar-what-can-we-learn-so-far-from-the-war-on-hamas/.
    • Kershner, I. (2023). “Israelis Gird for a Deeper War Amid a Crisis of Trust in the Government”. Available at: https://www.nytimes.com/2023/10/15/world/middleeast/hamas-israel-mood-distrust.html.
    • Leifer, a. (2023). “The Netanyahu doctrine: how Israel’s longest-serving leader reshaped the country in his image”, Available at: https://www.theguardian.com/world/2023/nov/21/the-netanyahu-doctrine-how-israels-longest-serving-leader-reshaped-the-country-in-his-image
    • Lief, D & Deitch, M & Berkman, A. & Weinberg, J. (2023). “New Figures Reveal: The Number of Demonstrations Against Israel has Soared”, Available at: https://www.inss.org.il/social_media/new-figures-reveal-the-number-of-demonstrations-against-israel-has-soared/.
    • Lynn, C. (2023). “Hanegbi: Israel won’t negotiate with Hamas on hostages now, will remove it from power”, Available at: https://www.timesofisrael.com/hanegbi-israel-wont-negotiate-with-hamas-on-hostages-now-will-remove-it-from-power/.
    • Meller, R & Noy-Freifeld, I. (2023). “How the War in Gaza Affected American Public Support for Israel”, Available at: https://www.inss.org.il/social_media/how-the-war-in-gaza-affected-american-public-support-for-israel/.
    • Michael, K. (2023). “Israel at War: The Meaning of the Surprise and the Goals for the Future”, Available at: https://www.inss.org.il/social_media/israel-at-war-the-meaning-of-the-surprise-and-the-goals-for-the-future/.
    • Mizrahi, O. (2023). “The Escalation with Hezbollah: What Does it Signify?”, Available at: https://www.inss.org.il/social_media/the-escalation-with-hezbollah-what-does-it-signify/.
    • Nakhle, Carole. (2023). “Israel’s gas exports in times of war”, Available at: https://www.gisreportsonline.com/r/israeli-gas-exports/ 
    • Pape, Robert A. (2023). “Israel’s Failed Bombing Campaign in Gaza”, foreign affairs, Available at: https://www.foreignaffairs.com/israel/israels-failed-bombing-campaign-gaza.
    • Reuters (2023). “Israel says framework Saudi normalisation deal possible by early 2024”, Reuters, Available at: https://www.reuters.com/world/middle-east/israel-says-framework-saudi-normalisation-deal-possible-by-early-2024-2023-09-21/
    • Reuters (2023). “Israeli intel agency chief says it failed in stopping Hamas attack”, Reuters, Available at: https://www.reuters.com/world/middle-east/israeli-intel-agency-chief-says-it-failed-stopping-hamas-attack.
    • Romm, J., Joseph (1993). Defining National Security: The Nonmilitary Aspects. New York: Council On Foreign Relations Press.
    • Rosenberg, D. (2023). “Netanyahu Hasn’t Just Lost His Credibility on Security”. foreign affairs, Available at: https://foreignpolicy.com/2023/10/17/israel-hamas-gaza-benjamin netanyahu-economy-security-polls/.
    • Saba (2023). https://www.saba.ye/en/news3286573.htm.
    • Sachs Natan (2024). Peace Between Israelis and Palestinians Remains Possible. Foreign affairs, Available at: https://www.foreignaffairs.com/israel/peace-between-israelis-and-palestinians-remains-possible.
    • Scheindlin, D. (2023). “Why Israel Won’t Change”, foreign affairs, Available at: https://www.foreignaffairs.com/israel/why-israel-wont-change?utm_campaign=tw_daily_soc&utm_source=twitter_posts&utm_medium=social.
    • Shamir, E. (2023). “The End of Mowing the Grass: If Israel Wants to Continue to Exist, It Must Uproot Hamas from Gaza”. Available at: https://besacenter.org/the-end-of-mowing-the-grass-if-israel-wants-to-continue-to-exist-it-must-uproot-hamas-from-gaza/.
    • Vazirian, Amir Hossein (2023). “The Al-Aqsa Storm Surprises Israel and Upsets Plans For a New Security Order”,  Available at: https://www.stimson.org/2023/the-al-aqsa-storm-surprises-israel-and-upsets-plans-for-a-new-security-order/.
    • Vohra, Anchal (2023). “Israel’s Wartime Economy Can’t Hold Up Forever” foreign policy, Available at: https://foreignpolicy.com/2023/11/07/israel-economy-war-hamas-recession/.
    • Weissert, W. (2023). “Saudi crown prince says in rare interview ‘every day we get closer’ to normalization with Israel”, Available at: https://apnews.com/article/saudi-prince-us-politics-fox-a65f1e4c39ee2d83667aa433f59b59c8.
    • (2023). “Most Israelis dealing with mental health issues due to Gaza war”, study finds, Available at: https://www.ynetnews.com/health_science/article/hy8qocpu6.
    • Youssef, Nancy & Malsin, Jared. (2024).  “Israel Struggles to Destroy Hamas’s Gaza Tunnel Network”. Available at:  https://www.wsj.com/world/middle-east/israel-struggles-to-destroy-hamass-gaza-tunnel-network-fb641122.
    • Zonszein, Mairav. (2024). “Israel in Paralysis”, Available at: https://www.crisisgroup.org/middle-east-north-africa/east-mediterranean-mena/israelpalestine/israel-in-paralysis.