بررسی نقش بازیگران غیردولتی همسو با ایران بر محیط امنیتی منطقه غرب آسیا در دوره بعد از 2011

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش آموخته کارشناسی ارشد روابط بین الملل، تهران جنوب، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

2 گروه علوم سیاسی، دانشکده علوم انسانی، واحد رشت، دانشگاه آزاد اسلامی، رشت، ایران

چکیده

منطقه غرب آسیا از سال 2011 و پس از تحولات موسوم به بیداری اسلامی یا بهار عربی، با مسائل مختلفی درگیر بوده است که یکی از مهم‌ترین آنها نقش بازیگران غیردولتی است. بازیگرانی که برخی همسو با ایران و برخی دیگر در تقابل با ایران قرار داشتند. بازیگران همسو با ایران که از جمله حزب الله لبنان، حماس و حشد الشعبی همچنین حوثی‌ها در یمن هستند، در تعریف نظم جدید منطقه‌ای نقش بسیار عمده‌ای داشته‌اند. این نوشتار با روش کیفی و مبتنی بر رویکرد توصیفی-تحلیلی و با استفاده از مفهوم محیط امنیتی با تکیه بر دیدگاه باری بوزان، این سوال را مطرح ساخته است که بازیگران غیردولتی همسو با ایران چه تاثیری بر محیط امنیتی منطقه غرب آسیا بعد از سال 2011 داشته‌اند؟. فرضیه پژوهش این است که بازیگران غیردولتی همسو با ایران محیط امنیتی منطقه غرب آسیا را در ابعاد عینی-جغرافیایی و ذهنی– روانی تحت تاثیر قرار داده‌اند. یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد که بازیگران غیردولتی همسو با ایران در بعد عینی در قالب نظام منطقه‌ای دولت‌محور، گسترش قدرت ایران در غرب آسیا، ایجاد بازدارندگی منطقه‌ای برای ایران، افزایش رقابت‌های منطقه‌ای، ترسیم خطوط جدید ژئوپلیتیکی و ایجاد و گسترش منازعه نیابتی در غرب آسیا، و در بعد ذهنی – روانی در قالب‌های تمرکز بیشتر بر قدرت نرم، برآمدن الگوهای هنجاری نوپدید، روآمدن اسلام سیاسی انقلاب اسلامی و تاکید بر خروج دولت‌های فرامنطقه‌ای، محیط امنیتی غرب آسیا را تحت تاثیر قرار داده‌اند.

کلیدواژه‌ها