کاربست نظریه کردارگرایی در بررسی چالش‌ها و راه‌حل‌های تقویت همگرایی منطقه ای در سازمان اوپک

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری علوم سیاسی، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران

2 استادیار گروه علوم سیاسی، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه علوم اسلامی شهید محلاتی (ره)، قم، ایران

چکیده

پس از جنگ جهانی دوم بسیاری از اندیشمندان و سیاست‌مداران به واسطه هزینه‌های سنگین ناشی از جنگ در پی ارائه راهکاری با هدف پیشگیری از وقوع مجدد چنین حوادثی بودند که در اثر آن بسیاری از صاحب‌نظران گذار از وفاداری‌های ملی به سوی وفاداری‌های فراملی و تشکیل نهادهای فراملی کارآمد را به عنوان راه حل پیشنهاد دادند. بر همین اساس اهتمام دولت‌ها در جهت تقویت همکاری‌های فراملی در قالب سطوح منطقه‌ای و بین‌المللی گسترش یافت. موفقیت روند همگرایی در بین کشورهای اروپایی سایر کشورهای جهان ازجمله کشورهای صادرکننده نفت را برای گسترش همکاری‌های متقابل به تکاپو انداخت. با این وجود سازمان اوپک با طی بیش از شش دهه فعالیت در دستیابی به اهداف خود با چالش‌های متعددی مواجه بوده و در مراحل اولیه همگرایی متوقف شده است. این پژوهش با استفاده از روش کیفی و کاربست نظریه کردارگرایی سعی دارد به این پرسش اساسی بپردازد که مهم‌ترین موانع در مسیر همگرایی در سازمان اوپک کدامند و در جهت رفع موانع مذکور چه راه‌حل‌هایی متصور می‌باشد؟ یافته‌های پژوهش موید این واقعیت است که چالش‌هایی مثل ناهمگونی در ساختار سیاسی، حقوقی و ایدئولوژیک کشورهای عضو، ناهمگونی در ذخایر نفتی و جمعیتی اعضا، اقدامات خودسرانه و خارج از قواعد اوپک و... ازجمله علل عدم موفقیت اوپک می‌باشد و با فرض وجود تمایل به تقویت همگرایی بین اعضای سازمان اوپک مواردی مثل ایجاد تغییرات ساختاری در اساسنامه سازمان اوپک، رفع فضای تشنج و اختلافات سیاسی و ایدئولوژیک اعضا، ایجاد مراکز دانشگاهی با محوریت گسترش صنعت نفت بین اعضای اوپک، افزایش همکاری‌های اقتصادی و حرکت به سمت تاسیس بانک اوپک با واحد ارزی مستقل از دلار، افزایش همکاری اعضای سازمان در موارد مهمی مثل بیمه، حمل و نقل و امنیت خطوط انتقال نفت با تاسیس سازمان‌هایی مثل سازمان بیمه اوپک، شرکت‌ فراملی نفتکش و... برای رفع موانع موجود پیشنهاد می‌گردد.

کلیدواژه‌ها